Η Ν.Δ ΣΕ ΚΡΙΣΗ
Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Στα ωραία τα Χανιά μας ,μόνο που δεν έπαιξαν μπουνιές , οι Ντορικοί με τους Σαμαρικούς πριν από τις εκλογές για τα νέα όργανα του κόμματος.. Σας παρακαλώ πολύ κυρίες και κύριοι. Κλείσετε τα ενδοπαραταξιακά μέτωπα γιατί δίνεται κακή εικόνα στους πολίτες που είναι ψηφοφόροι σας. Τις προσωπικές σας πικρίες να τις κρύβετε στα κατάβαθα της ψυχής σας, μην της εκφράζετε δημόσια. Σας κρίνει ο κόσμος σας. Τους απογοητεύσατε όταν κυβερνήσατε με τις λαμογιές ορισμένων πρωτοκλασάτων υπουργών σας, και τώρα τους κουράζετε με την διαμάχη εξουσίας. Μου θυμίζετε το κακό ΠΑΣΟΚ τότε που έγινε η διαμάχη για την αρχηγία μεταξύ Παπανδρέου, και Βενιζέλου. Εξουσία είναι αυτή θέλει κόπο και ιδρώτα για να την αποκτήσει κανείς. Κι όταν πιάσει στο χέρι του το βάζο με το μέλι . Τότε έρχεται το δίλημμα. «Το μπη ορ νοτ του μπη». Να βάλω το χέρι μου στο μέλι των πολυεθνικών ή να το αφήσω απ`έξω ως έντιμος κι άτεγκτος πολιτικός. {που δεν είμαι.} «Δατς δε κουέστιον»
Πάντως σύμφωνα με την δημοσκόπηση της «Πάμπλικ Ίσιου» για την «Καθημερινή «Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΕΊΝΑΙ ΔΗΜΟΦΙΛΗΣ ΑΛΛΑ Η Ν.Δ ΒΑΔΙΖΕΙ ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΔΡΌΜΟ.». Τι σου είναι κι αυτές οι δημοσκοπήσεις. Μέχρι πριν ένα χρόνο έβγαζαν ως καταλληλότερο τον Κωστάκη Καραμανλή, και τώρα που είναι πεσμένος κατά γης, τον εχθρεύονται και τον έχουν τελειωμένο κατά 78%. Βρε κι αυτοί οι ψηφοφόροι πάνε πάντα με τους ισχυρούς, και μιμούνται τον παλιό μεγαλοεργοστασιάρχη Μποδοσάκη Αθανασιάδη που έλεγε με την Κωνσταντινοπουλίτικη προφορά του . «Πάντα με το γκουβέρνο μπρε». Γιατί αυτός ήταν μεγαλοεπιχειρηματίας κι έκανε μπίζνες με όλες τις κυβερνήσεις.
ΟΙ ψηφοφόροι της Ν.Δ σύμφωνα με την δημοσκόπιση δεν επιθυμούν να ιδρύσει νέο κόμμα η κ. Ντόρα Μπακογιάννη. Δεν σας το`λεγα εγώ τις προάλλες, Ότι ο μακαρίτης Αβέρωφ είχε δίκιο όταν έλεγε ότι¨ «όποιος βγαίνει έξω από το μαντρί τον τρώει ο λύκος». Τι κι αν διαπληκτίζεται δημόσια στα Χανιά ο Βούρβαχης και ο Μαρκογιαννάκης με τον Βολουδάκη, τι κι αν της απαγγέλει μαντινάδες στο Νίπος Αποκορώνου ο δημοτικός σύμβουλος Γιώργος Κουκλάκης ότι θέλει την Ντόρα πρωθυπουργό. «Όνειρο θερινής νυκτός" φαίνεται ότι θα μείνει για να επικαλεστώ τίτλο έργου του μεγάλου Ελισαβετιανού Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Πάντως αν ιδρύσει κόμμα η Ντόρα μπορεί να βγάλει και ένα και δύο βουλευτές,. Όσους έβγαλε το 1977 ο πάτερ φαμίλιας Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ με το «κόμμα των νεοφιλελευθέρων» Δηλαδή τον εαυτόν του, και τον Παύλο Βαρδινογιάννη στο Ρέθυμνο. Αλλά μπορεί και δέκα, όσους έβγαλε ο Σαμαράς το 1993. Ορίστε η ρεβάνς του Μητσοτακέϊκου εναντίον του Σαμαρά.
Ένα ρίσκο είναι η ζωή μας Ντόρα μου. «Και έρχεται η στιγμή να αποφασίσεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις» όπως τραγουδούσε την εποχή της δόξας του ο μέγας Νιόνιος. Γιατρέ μου τα χάπια μου γιατί με έπιασε η καρδιά μου με τα τεκταινόμενα στην Ν.Δ. Θα τρέξω στον νέο πρόεδρο της ΝΟΔΕ τον καρδιολόγο Μανώλη Αλιφιεράκη είναι και φίλος μου. Μπορεί από την χαρά του για την προεδρία να γλυτώσω τα έξοδα της επίσκεψης.

ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ
ΤΟΥ ΜΩΑΜΕΘ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΧΟΛΙΑ ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Είναι γνωστό ότι στο Βυζάντιο {ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία υπήρχαν «ενωτικοί» και «ανθενωτικοί» όπως ο πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό έχει την εξήγηση του . Μην λησμονούμε τις σταυροφορίες που είχαν σαν αποτέλεσμα το διαμελισμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Και την εξουθένωση της από τους «ευγενείς» σταυροφόρους.
Μητροπολίτης προσκαλεί το σουλτάνο
να κυνηγήσουν μαζί.
Απόκρυφες στιγμές τής Ιστορίας τής Άλωσης.

Ο Ορθόδοξος Κλήρος τής εποχής τής Άλωσης τής Κωνσταντινούπολης, ως γνωστόν, εκήρυττε, ότι ήταν «θέλημα θεού η Πόλη να τουρκέψει», «θεϊκή βούληση και τιμωρία», «θεία πρόνοια» και άλλα. Μέσα στα πλαίσια τής «θέσης» αυτής τής Εκκλησίας ήταν η εχθρότητά της κατά των Καθολικών της Ευρώπης, για την οποία καυχάται έως σήμερα. Αποτέλεσμα τής εχθρότητας αυτής ήταν η αποτυχία τής ένωσής της με την Καθολική Εκκλησία και η πτώση τής Κωνσταντινούπολης στους Τούρκους, που κι αυτή συντελέστηκε με εσωτερική προδοσία. (Βλ. Εκκλησία - φεουδάρχες επί δεκαετίες μεθόδευαν την παράδοση τής Κωνσταντινούπολης). Κεντρικό πρόσωπο τής τραγωδίας αυτής αποτέλεσε ο ανακηρυχθείς άγιος και στυλοβάτης τής Ορθοδοξίας, μητροπολίτης Εφέσου, Μάρκος ο Ευγενικός. (Βλ. Οι περίεργοι θάνατοι "ενωτικών" πριν την άλωση).
* * *
Σχετικά με τον προδοτικό ρόλο τής Εκκλησίας στην άλωση τής Κωνσταντινούπολης παραθέτουμε παρακάτω μερικές άγνωστες σε πολλούς σελίδες τής Ιστορίας, όπως τις περιγράφουν Έλληνες και ξένοι ιστορικοί τής εποχής και μεταγενέστεροι.

* Οι ανθενωτικοί, όσο περνούσε ο καιρός, τόσο γίνονταν φανατικότεροι και καταντούσαν φιλότουρκοι με το μίσος, που εκδήλωναν ενάντια στους ενωτικούς. Ο φιλοτουρκισμός ήταν ισχυρός και στις επαρχίες, γι΄ αυτό οι Τούρκοι στη Μακεδονία, στη Θεσσαλία, στη Στερεά Ελλάδα και στην Ήπειρο δεν βρίσκανε αντίσταση, όταν προχωρούσαν στα μέρη αυτά. (Γ. Κορδάτου, «Ακμή και παρακμή τού Βυζαντίου»).

* Στα 1396, όταν ο Βαγιαζήτ περνούσε από τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, οι πιό πολλές πόλεις (Τρίκαλα, Λάρισα, Σάλωνα, Δομοκός) παραδόθηκαν θεληματικά. («Προέλαυνε δε εις τα πρόσω (ο Βαγιαζήτ), το δε Ζητούνιν, το εν Θερμοπύλαις και Πάτραις τας εν τω πεδίω προς τη υπωρεία των Λοκρών όρους κατεστρέψατο, και αυτώ προσεχώρησε και άλλα δε των ταύτη πολισμάτων ουκ ολίγα προσεχώρησαν αυτώ καθομολογίη», Χαλκοκονδύλη, τ. Β΄, σελ. 67).

* Ο μητροπολίτης, μάλιστα, στα Σάλωνα προσκάλεσε τον Τούρκο σουλτάνο να κυνηγήσουν μαζί. («Του δε Φωκαίων αρχιερέως επαγομένου σφίσιν επί χώραν κυνηγήσαι τε κρατίστην και λιμώνας γεράνους παρεχομένους πλήθος άπλετον και πεδία ενιππεύσαι τα καλλιστα», Xαλκοκονδύλη, τ. Β΄, σελ. 67).







Ο Γεννάδιος Σχολάριος από τη μονή Παντοκράτορα, που ήταν το αρχηγείο και το θρησκευτικό κέντρο των ανθενωτικών, έβγαλε την παρακάτω προκήρυξη, που έλεγε πως η Πόλη θα πέσει στα χέρια των Τούρκων και εξ αιτίας των ενωτικών θα καταστραφεί και θα πάθουν πολλά οι βυζαντινοί:

«Άθλιοι Ρωμαίοι, εις τι επλανήθητε και απεμακρύνατε εκ τής ελπίδος τού Θεού και ηλπίσατε εις την δύναμιν των Φράγκων και συν τη Πόλει εν ή μέλλει φθαρήναι, εχάσατε και την ευσέβειάν σας. Ίλεός μοι, Κύριε, μαρτύρομαι ενώπιόν σου, ότι αθώος ειμί τού τοιούτου πταίσματος. Γινώσκετε άθλιοι πολίται τί ποιείτε; Και συν τω αιχμαλωτισμώ, ος μέλλει γενέσθαι εις υμάς, εχάσατε και το πατροπαράδοτον και ομολογήσατε την ασέβειαν• ουαί υμίν εν τω κρίνεσθαι». (Δούκα, σελ. 254). Ο Σχολάριος ανταμείφθηκε από τους Οθωμανούς γιά τη φιλότουρκη στάση του• ανακηρύχθηκε πατριάρχης αμέσως μετά την άλωση με τα γνωστά προνόμια (βλ. Ο διαχρονικά ανθελληνικός ρόλος τού Πατριαρχείου).


Παρατηρείστε, πως ακόμη και τις τελευταίες ώρες τού Βυζαντίου ο Σχολάριος αποκαλεί τους βυζαντινούς Ρωμαίους κι όχι βέβαια Έλληνες. Το όνομα Έλλην ήταν επί αιώνες υπό διωγμόν. Το Βυζάντιο -παρά τα όσα προπαγανδίζουν ελληνορθόδοξοι θεωρητικοί- είχε πάντα ανθελληνικό χαρακτήρα• δεν εξελληνίστηκε ποτέ (βλ. Η αληθινή “Ιστορία” των Ελλήνων στο Βυζάντιο).



* Όταν ο Μωάμεθ πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη, στο στρατό του υπηρετούσαν και πολλοί χριστιανοί. Ήταν διάφοροι τυχοδιώχτες, που κατατάχτηκαν στο στρατό τού σουλτάνου, για να αρπάξουν και και να κλέψουν. Ήξεραν, πως μέσα στην Πόλη, στις εκκλησίες, στο παλάτι και στα πλουσιόσπιτα υπήρχε πολύ χρυσάφι και ασήμι, καθώς και αλλά πολύτιμα πράγματα. Ανάμεσα τους ήταν και Έλληνες.

* Ο Barbaro τούς χριστιανούς στο στρατό τού Μωάμεθ τούς ανεβάζει σε 50 χιλιάδες. Ο ανώνυμος λαϊκός ποιητής τού θρήνου τής Πόλης λέει, πώς υπηρετούσαν στο στρατό τού Μωάμεθ «φραζήδες χριστιανούς κακούς τριάντα χιλιάδες» (βλ. Εllissen: Αnalekten κ.λπ., Λειψία 1857, μερ. Γ΄, σ. 56, στίχ. 752). Από αυτούς οι πιό πολλοί ήταν Σέρβοι, Λατίνοι, Γερμανοί, Ούγγροι, Βοεμοί και Έλληνες. Την ίδια στιγμή ο στρατός τού Παλαιολόγου ήταν δεν ήταν 6 - 7 χιλιάδες πολεμιστές.

* Οι χριστιανοί, που ήταν στο στρατό τού σουλτάνου, στα βέλη που έριχναν με τις σαΐτες τους πάνω στο κάστρο έδεναν ή κολλούσαν χαρτιά (προκηρύξεις) καλώντας τούς αμυνόμενους να παραδοθούν ειρηνικά και δεν είχαν να πάθουν τίποτα. (Εβλιά Τσελεμπή, Τούρκος χρονογράφος, αρχές ιζ΄ αιώνα).


ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΠΟΥ "ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ"

ΤΑ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΟΙΚΩΝ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Στα ανοιχτά που καρτέραγαν δάχτυλα μόνο όπλα και σίδερο και φωτιά».Οδ. Ελύτης
Δεν γνωρίζω πόσοι κατάλαβαν από τον πολύ κόσμο τα κερδοσκοπικά παιγνίδια σε βάρος των κρατών και των λαών από τους γιγάντιους χρηματοπιστωτικούς οίκους των ΗΠΑ «ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ ΣΑΚΣ» την «ΠΟΛΣΟΝ» την Γερμανική «ΝΤΩΥΤΣΕ ΜΠΑΝΚ» , τον ΣΟΡΟΣ κ.λ.π Δεν χωράει ο νους του ανθρώπου τις κάθε είδους «νόμιμες» απατεωνιές τους, και τα περίεργα χρηματιστηριακά παιγνίδια που παίζουν προκειμένου να καταγράψουν πακτωλό από κέρδη οι ισολογισμοί των εταιριών τους ,
και να χρυσοπληρωθούν τα λεγόμενα «γκόλτεν μπόυς», δηλαδή τα διεθυντικά τους στελέχη. Όλα αυτά τα κέρδη βγαίνουν από τις πλάτες των λαών που παράγουν υπεραξίες για να γεμίζουν τα θησαυροφυλάκια τους οι άπληστοι καπιταλιστές όπου «από το ένα τους μάγουλο στάζει πύον και από το άλλο αίμα» σύμφωνα με τον γέρο Κ.Μαρξ. Μέχρι πρότινος τα «σπρεντς» -διαφορά επιτοκίου- που είναι τραπεζικός όρος και τα «κρέντιτ ντιφόλτ σουάπς» -ασφάλεια έναντι χρεοκοπίας- ήταν λέξεις άγνωστες στο πλατύ κοινό. Ενώ επί ένα εξάμηνο γέμιζαν τις στήλες των εφημερίδων και τις οθόνες των τηλεοπτικών σταθμών. Προσπαθούσα να εξηγήσω με απλά λόγια σε δύο φίλους μου για τις απατεωνιές των μεγαλοεταιρειών εναντίον των κρατών και δεν μπορούσαν να το κατανοήσουν. Οι φίλοι μου είναι άνδρες με πείρα στη ζωή και πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αν δεν καταλάβαιναν οι πτυχιούχοι Α.Ε.Ι από την προσφερόμενη ενημέρωση των οικονομικών συντακτών πόσο μάλλον οι απλοί πολίτες του τόπου μας. Παίδες δεν λέω για το επάγγελμα σας γιατί θα σας καρφώσω. Λοιπόν αρχίζουμε την αφήγηση. Η γκόλντμαν σακς έρχεται το 2001 στην Ελληνική κυβέρνηση και με το «αζημίωτο» την συμβουλεύει να κρύψει από την ευρωπαίκή στατιστική υπηρεσία οικονομικά στοιχεία, μεταφέροντας τα χρέη για το 2020. Παράλληλα με τις άλλες μεγαλοεταιρείες διέσπειρε ειδήσεις στους πιστωτές του Ελληνικού δημοσίου δηλαδή τις διάφορες τράπεζες και αμοιβαία κεφάλαια ότι η Ελλάς θα χρεοκοπήσει . Εντωμεταξύ τους πωλούσε αβέρτα κουβέρτα ασφάλειες ρίσκου χρεοκοπίας τα διαβόητα «ΣΟΥΑΠΣ» και θησαύριζε. Οι τράπεζες που δάνειζαν το δημόσιο πλήρωναν όλο και υψηλότερα ασφάλιστρα και έτσι ζητούσαν από το Ελληνικό δημόσιο υψηλότερα επιτόκια . Το Ελληνικό δημόσιο μην αντέχοντας το τεράστιο βάρος των επιτοκίων οδηγήθηκε στο ΔΝΤ στην ευρωζώνη και την ΕΚΤ. Εκείνο που δεν κατάλαβαν οι φίλοι μου είναι το εξής. ¨»Γιατί ενώ έλεγαν ότι θα χρεοκοπήσει η Ελλάς ασφάλιζαν το χρέος το Ελληνικό»; Τους συνέφερε» ;Διότι δεν το πίστευαν πραγματικά αλλά ποντάριζαν σαν πιθανότητα για να θησαυρίσουν από τα ΣΟΥΑΠΣ. Άλλωστε τα τεράστια κέρδη βγαίνουν ρισκάροντας.. Σας κούφανα το ξέρω μα έτσι είναι η ζωή . «Πως θα βγάλουνε οι πτωχοί το ψωμί τους»;

ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ …ΤΑ ΛΕΦΤΑ
«Αδέρφια ανοίξτε δρόμο να μπουν μπροστά οι μαχητές. Το δίκιο θέλουμε για νόμο το αύριο καλύτερο από το χτες». Δώρα Μοάτσου- Βάρναλη.
ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Οι Δήμαρχοι έκτισαν όσοι έκτισαν ,νέα δημαρχεία στους Καποδιστριακούς δήμους. ενώ γνώριζαν ότι οι δήμοι τους θα συγχωνευθούν σε ενιαία σύνολα. Κάθε δημαρχιακό μέγαρο κοστίζει περίπου πέντε εκατομμύρια. Δυστυχώς σχεδόν κανείς σε αυτόν τον τόπο «τον μικρό το μέγα» δεν σέβεται τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων. Να τα διέθεταν τουλάχιστον για να δημιουργήσουν νέες παραγωγικές μονάδες, να τα διέθεταν σε ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας, θα λέγαμε ότι τα χρήματα έπιασαν τόπο. Σε μπετά όμως προδομένε λαέ μου, σε μπετά γαμώ το στανιό μου, πάει πολύ. Σαυτή την περίπτωση ταιριάζει η γνωστή λαϊκή παροιμία . «Εδώ ο κόσμος καίγεται και το νινί κτενίζεται».
Για την κατάντια της χώρας δεν φταίει μόνο η πολιτική τάξη της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Φταίει και η τοπική αυτοδιοίκηση, φταίει και ο λαός που ζητάει ρουσφέτια, για να ψηφίσει τον βουλευτή και τον δήμαρχο, φταίει και όταν φοροδιαφεύγει και δεν κόβει αποδείξεις. Απλά ο καθένας ανάλογα με τον ρόλο του συνεισφέρει στην Ελληνική αυτοκαταστροφή, που οι Αγγλοσάξονες στις εφημερίδες τους βαφτίζουν τυποποιημένα. «Γκρήκ Τράγκεντι» {Ελληνική Τραγωδία}
Ο Τάσος Μαντέλης ομολόγησε στην εξεταστική επιτροπή της βουλής τετ α τετ με τους πρώην συναδέλφους του βουλευτές, και υπό το βλοσυρό βλέμμα του προέδρου της εξεταστικής Σφακιανού βουλευτή Σήφη Βαλυράκη ότι πήρε 250.000 ευρώ «χορηγία» από την πολυεθνική "Ζήμενς".Το ομολόγησε γιατί εκεί οδήγησε η έρευνα και δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Αμέσως βούιξαν υποκριτικά τα μέσα ενημέρωσης. Και λέω υποκριτικά γιατί «ο κόσμος τόχει τούμπανο κι αυτός κρυφό καμάρι».Οι υποψιασμένοι το γνωρίζουν ότι ορισμένοι πολιτικοί χρηματοδοτούνται από τους μεγαλοεπιχειρηματίες. Ιδίως στην αχανή περιφέρεια της α? και β? Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Χρηματοδοτούνται και τα κόμματα εξουσίας Όπως στην Αμερική. Μόνο που στην Αμερική τηρούν τους κανόνες οι «καθυστερημένοι γιάγκηδες» και γίνεται με διαφανή τρόπο, και με δημοσίευση των ονομάτων των συνεισφερόντων στις προεκλογικές εκστρατείες. Εδώ γίνεται στα μουλωχτά κάτω από το τραπέζι μη το πάρουν χαμπάρι οι χωριανοί. Γιατί σε επίπεδο αγροτικής υπανάπτυξης και σκοταδισμού βρίσκεται το πολιτικό μας σύστημα σε μερικά θέματα. Ίσως και η κοινωνία που δεν απαιτεί διαφάνεια και τιμωρία των ενόχων. Μόλις λοιπόν αποκαλυφθεί κάποιος από τους πολλούς που εισέπραξαν μίζες κάνουν όλοι τους έκπληκτους, και πρώτα απ`όλα τα μέσα αποχαύνωσης για να εντυπωσιάσον το κοινό τους. Οι λίγοι που αποκαλύπτονται, από τις έρευνες συνήθως των ξένων κρατών γίνονονται τα εξιλαστήρια θύματα ,για να την γλυτώσουν οι πολλοί και να συνεχιστεί το πάρτη. Αρχίζει ο Τάσος Μαντέλης να μου γίνεται συμπαθής με αυτά που έφαγε, όσα βρέθηκαν κι όσα έκρυψε. Κι ας έβγαλε ανακοίνωση κι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης-"να χυθεί άπλετο φως" που τον ανέδειξε και του έδωσε θέσεις ευθύνης. Να τηρούνται οι νόμοι χρειάζεται βρε παιδιά και να ελέγχονται αυστηρά ο πάντες και η δικαιοσύνη να έχει την απαραίτητη ανεξαρτησία όχι όπως τώρα που είναι ποδηγετούμενη από την πολιτική ηγεσία.. Να μην διορίζεται η κεφαλή- ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο Εισαγγελέας από την πολιτική ηγεσία. Αλλιώς δεν θα φύγει ποτέ από την χώρα μας το ΔΝΤ ,και θ γίνουμε γνωστοί ως χώρα διεφθαρμένων και κλεφτών. Το είπε ήδη η διεθνής διαφάνεια ότι ξοδεύουμε ένα 20% του ΑΕΠ στο βρόντο, δηλαδή πάνε στις τσέπες των πονηρών απατεώνων. «Η ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ Ή ΒΟΥΛΙΑΖΟΥΜΕ» Αμήν Παναγία μου.

Η ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΞΑΝΑΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ Ν.Δ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ.ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Εν όψει των επερχομένων εσωκομματικών εκλογών, για την ανάδειξη νέων Νομαρχιακών και τοπικών επιτροπών , στο κόμμα της Ν.Δ παρατηρούνται διαλυτικές τάσεις, και ..οικογενειακές αποχωρήσεις. Είναι γνωστό ότι τα μέλη της Ν.Δ στην Κρήτη, ψήφισαν για πρόεδρο του κόμματος ομοθυμαδόν, 95% σχεδόν κατά Σταλινικό ποσοστό αν και δεξιοφιλελεύθερο κόμμα, την Ντόρα Μπακογιάννη . Τώρα που η Ντόρα αποχώρησε χολωμένη που δεν βγήκε αρχηγός, κάνει «τέστ ντράϊβ» για να δει πόσα στελέχη θα την ακολουθήσουν, για να δημιουργήσει νέο κόμμα. Από οικογενειακή παράδοση διατηρεί άριστες σχέσεις με το λόμπι των μεγαλοεπιχειρηματιών της χώρας. Αν καταλάβουν ότι το διαφαινόμενο κόμμα, που προσπαθεί να ιδρύσει δημιουργεί λαϊκό ρεύμα, κάποιοι απ`αυτούς είναι πρόθυμοι να την στηρίξουν. Άλλωστε τα συμφέροντα τους στηρίζει η νεοφιλελεύθερη πολιτική που πρεσβεύει, η κ Μπακογιάννη. Στις εσωκομματικές λοιπόν εκλογές, γίνονται ανακατατάξεις στο εσωτερικό του κόμματος και προωθούνται φίλοι του προέδρου Αντώνη Σαμαρά ,παλιά στελέχη της «Πολιτικής Άνοιξης» Γιαυτό και ο πρόεδρος της ΝΟΔΕ Χανίων κ. Γ. Βούρβαχης εκφράζει δημόσια την απογοήτευση του διαμηνύοντας τους φόβους του για περαιτέρω συρρίκνωση του κόμματος στο επίπεδο της παλιάς «Πολιτικής Άνοιξης».Τι θα γίνει στο μέλλον; Θα πάρει το ρίσκο να δημιουργήσει κόμμα η κ. Ντόρα Μπελογιάννη και την προοπτική σύμφωνα με την ρήση του μακαρίτη παλιού πολιτικού της δεξιάς Ευάγγελου Αβέρωφ ότι¨ "όποιος βγαίνει έξω από το μαντρί τον τρώει ο λύκος»; Ή θα την στρίψει οπισθοχωρώντας όπως το παρελθόν ο Δημήτρης Αβραμόπουλος; Στην περίπτωση που υποθέσουμε ότι ο λαός θα θυμώσει τόσο, που να διώξει με την ψήφο του τους παλιούς πολιτικούς που πρόδωσαν τον τόπο, και τον έφεραν στο σημερινό χάλι, η κ. Μπακογιάννη δεν είναι μέσα στο νέο κάδρο, ως ένα φθαρμένο στέλεχος των κυβερνήσεων Καραμανλή και μέλος της ηγετικής ομάδας του. Πάντως μετά Χριστόν ουδείς προφήτης και το μέλλον είναι tabula rasa.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ 1866 {ΝΕΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ}
Πρόβλημα κοινωνικό κι όχι αισθητικής
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Διάβασα μια επιστολή στον τοπικό τύπο ενός δημοτικού συμβούλου της μείζονος αντιπολίτευσης του Δήμου Χανίων. Στην προσπάθεια του να αντιπολιτευθεί την Δημοτική αρχή ασκεί κριτική, επειδή δεν του αρέσει η αισθητική της πλατείας 1866 {νέων καταστημάτων». Διότι όπως γράφει έχουν μαζευτεί ναρκομανείς , και μετανάστες και εμποδίζουν την προσέλευση και την απόλαυση της πλατείας από τους φιλήσυχους Χανιώτες και ότι γίνονται τακτικά επεισόδια.. Η κατάσταση αυτή όμως υπήρχε και επί Δημαρχίας του κ. Γιώργου Τζανακάκη, όταν ο ίδιος διετέλεσε αντιδήμαρχος. Τι προτείνει λοιπόν ο φίλος δημοτικός σύμβουλος, γιατί είναι φίλος μου, σε αυτόν τον τόπο που όλοι γνωριζόμαστε. Να γίνει επιχείρηση σκούπα από την αστυνομία να απομακρύνει τους φτωχούς μετανάστες που ζητούν εργασία ή και κάθονται στα παγκάκια γιατί δεν έχουν χρήματα για καφέ σε καφετέρια; Να απομακρύνει μερικούς αλκοολικούς και εξαρτημένους από τις ουσίες που συχνάζουν τακτικά στην πλατεία. Τουλάχιστον αυτό εγώ κατάλαβα διαβάζοντας την επιστολή του. Και απόρησα αν είναι απόψεις τοπικού στελέχους σοσιαλιστικού κόμματος, που εμπνέεται από ανθρωπιστικές ιδέες, και που νομιμοποίησε μετανάστες πρόσφατα με νόμο στη βουλή, ή ενός ακροδεξιού ρατσιστικού γκρουπούσκουλου. Διότι το πρόβλημα της πλατείας με τον κόσμο που μαζεύεται εκεί είναι κοινωνικό. Και όχι πρόβλημα αισθητικής η διατάραξης κοινής ησυχίας. Ασφαλώς δεν λύνονται τα κοινωνικά προβλήματα όταν τα απομακρύνουμε από την κοινή θέα ή όταν τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Οι Χανιώτες που τυχόν διάβασαν την επιστολή του δημοτικού συμβούλου περιμένουν προτάσεις προς τον Δήμο Χανίων και εναλλακτικές λύσεις . Τι να τους κάνουμε τους ανθρώπους που συχνάζουν στην πλατεία 1866. Να ανοίξουμε Καιάδες να τους πετάξουμε ;Να ανοίξουμε φούρνους αερίων να τους πνίξουμε. Ίσως θα ήταν μια κάποια λύση να καθαρίσει η ατμόσφαιρα από τα «μιάσματα» όπως έλεγαν οι λεγόμενοι «εθνικόφρονες» τους παλιούς κομμουνιστές. Η «από τα ανθρώπινα απορρίμματα» που εκβράζει ο καπιταλισμός σύμφωνα με τον διαπρεπή Πολωνό κοινωνιολόγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν. Περιμένω να ακούσω κύριε δημοτικέ σύμβουλε και πρώην αντιδήμαρχε. Σου έβαλα δύσκολα φίλε έτσι; Συνήθως ο εύκολος λόγος είναι κενός λαϊκιστκός και άδικος λόγος, που καταντά ύβρις για μια ταπεινή κατηγορά συνανθρώπων μας.

ΔΕΝ ΠΛΗΡΏΝΩ ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ
ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Θα έπρεπε να ευχαριστήσουμε την Ελλάδα. Είναι η Δύση που χρωστάει στην Ελλάδα. Η φιλοσοφία η δημοκρατία η τραγωδία…. Πάντα ξεχνάμε τη σχέση ανάμεσα στην τραγωδία και την δημοκρατία. Χωρίς Σοφοκλή δεν θα υπήρχε Περικλής ,χωρίς τον Περικλή δεν θα υπήρχε Σοφοκλής. Ο τεχνολογικός κόσμος στον οποίο ζούμε τα χρωστάει όλα στην Ελλάδα…ΖΑΝ ΛΥΚ ΓΚΟΝΤΑΡ -Γάλλος σκηνοθέτης. Μακάρι εξαιτίας του δημόσιου χρέους να αναπτυχθεί ένα νέο φιλελληνικό ρεύμα διανοουμένων. Εμείς όμως μετά σχεδόν διακόσια χρόνια ελευθερίας δεν θα ενηλικιωθούμε ποτέ; Σε ξένα δεκανίκια θα στηριζόμαστε; Αν, ναι, τότε πάντοτε θα φερόμαστε σαν ραγιάδες{σκλάβοι}.
Απόσπασμα συνέντευξης στην Αφροδίτη Πολίτη, στο « Ε»της «Κ.Ε» του Βρετανού γεωγράφου – ανθρωπολόγου αριστερού ακτιβιστή Μαρξιστή, και βραβευμένου καθηγητή πανεπιστημίου Ντέιβιντ Χάρβεϊ.
Θεωρείτε την σημερινή κρίση ως κρίση ενεργού ζήτησης; «Εν μέρει ,ναι. Επίσης, οφείλεται στην υπερβολική δύναμη του χρηματοπιστωτικού τομέα σε σχέση με τις άλλες πλευρές του κεφαλαίου τον παραγωγικό , τον εμπορευματικό κλπ.
«Η στάση πληρωμών δεν είναι ακραίο μέτρο»;
«Αυτό που προσπαθούν να σας πείσουν είναι να περάσετε είκοσι χρόνια πόνου, γιατί αυτό συμφέρει το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η στάση πληρωμών θα επιστρέψει το πρόβλημα από τον δημοσιονομικό πίσω στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Το κράτος έσωσε τις τράπεζες τώρα έχει πρόβλημα το κράτος. Πετάχτε τους την μπάλα και κάντε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν». Παρατήρηση συντάκτη. Οι ακραίες ενέργειες προκαλούν πολύ πόνο. Όπου ανατράπηκε πλήρως το καπιταλιστικό σύστημα, είδαμε πως ο κρατικός και αυταρχικός σοσιαλισμός κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Εκείνος που πράγματι είναι αναγκαιότητα να ανατραπεί, είναι ο νεοφιλελευθερισμός που έφερε τον καπιταλισμό σε αδιέξοδο. Όσον αφορά το χρέος, πιστεύω ότι χρειάζεται αναδιαπραγμάτευση του χρέους κι όχι κήρυξη πτώχευσης. Κανείς κορυφαίος οικονομολόγος δεν πιστεύει ότι για το κοντινό μέλλον η Ελλάδα θα τα βγάλει πέρα.
Όπως επίσης χρειάζονται παγκόσμιες ρυθμίσεις και περιορισμός του ρόλου των τραπεζών και της ασυδοσίας τους. Και συνεχίζει ο καθηγητής Χάρβεϊ «Εννοείτε ότι θα σας το παρουσίαζαν σαν να χρωστάτε και να πρέπει να πληρώσετε. Εσείς πρέπει να τους απαντήσετε με την ίδια λογική του καπιταλιστή. «Ο καπιταλιστής επενδύει και παίρνει το ρίσκο του. Εάν αυτό δεν αποδώσει πρέπει να επωμιστεί τις ευθύνες». «Όταν σας πετάνε το μπαλάκι της ευθύνης πετάξτε το πίσω». Σημείωση συντάκτη.
Κύριε καθηγητά μου, δεν μας τα παρουσιάζουν σαν να χρωστάμε, αλλά πράγματι χρωστάμε. Οι κυβερνήσεις λειτουργούσαν ρουσφετολογικά κλεπτοκρατικά και χωρίς σύνεση. Πολλοί έπαιρναν και τις μίζες τους και πρέπει τα δανεικά να τα επιστρέψουμε αν θέλουμε να είμαστε σοβαρό κράτος κι όχι μπαταχτσήδες..
Οι τράπεζες έκαναν την δουλειά τους.. Αν έχουν ευθύνες είναι ότι δάνειζαν αναξιόπιστες κυβερνήσεις, οι οποίες έδιναν πλαστά στοιχεία στις Ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Επίσης ότι τα δάνεια πήγαιναν για ρουσφετολογικές προσλήψεις για ύποπτες προμήθειες του δημοσίου, ενώ θα έπρεπε να πηγαίνουν για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Ακόμη όμως και ο διαπρεπής νεοφιλελεύθερος πρώην υπουργός Ανδρέας Ανδριανόπουλος έχει αρθρογραφήσει υπέρ της αναδιαπραγμάτευσης και μείωσης του δημόσιου χρέους κι ότι οι τράπεζες γνωρίζουν ότι η δουλειά τους έχει ρίσκο. Ο καθηγητής Χάρβει συνεχίζει στην συνέντευξη του. «Αυτό που κάνουν πάντοτε οι καπιταλιστές, είναι να κεφαλαιοποιούν τα κέρδη, και να κοινωνικοποιούν το ρίσκο. Είναι το παιχνίδι κορώνα κερδίζω γράμματα χάνεις». Σ.Σ Οι καπιταλιστές δεν είναι κορόϊδα, διαθέτουν τα καλύτερα μυαλά τα πληρώνουν σεκαθαρό χρυσάφι γι`αυτό είναι από κι από πάνω. Ο λαός γιατί αφήνει τις κυβερνήσεις να πολιτεύονται με αυτόν τον λαϊκίστικο τρόπο; Τι θα συμβουλεύατε ως επόμενο βήμα; « Να απαντήσετε συλλογικά, μαζί με τις άλλες χώρες – pigs-,
ζητώντας μορατόριουμ και συνολική επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με δικούς σας όρους».

ΜΕΣΑΙΑ ΤΑΞΗ:
Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Από το διαδικτυακό περιοδικό «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ» αναδημοσιεύουμε σε συνέχειες ένα ενδιαφέρον άρθρο για την μεσαία τάξη στην αρχαία Ελλάδα στην αρχαία Ρώμη και στην νεότερη Ελλάδα.

H ύπαρξη εύρωστης μεσαίας τάξης
συμβαδίζει με την κοινωνική ευημερία,
ενώ η έλλειψη ή συρρίκνωσή της
με την κοινωνική οπισθοδρόμηση (βλ. νεώτερη Ελλάδα).


Όσο κι αν ακούγεται παράξενο η μεσαία τάξη εμφανίζεται παγκοσμίως για πρώτη φορά στην αρχαία (κλασική) Ελλάδα. Ο προοδευτικός σχηματισμός τής μεσαίας τάξης έγινε σε αλληλεξάρτηση με τήν καθιέρωση τής ατομικής ιδιοκτησίας, η οποία (όσο κι αν ξανακούγεται παράξενο) αποτελεί επίσης Ελληνική καινοτομία στην Οικονομική Ιστορία. Η συνδυασμένη ανάδυση μεσαίας τάξης και καθιέρωσης τής ατομικής ιδιοκτησίας επέφεραν ως τελικά αποτελέσματα τον επανασχηματισμό των πόλεων ως πολιτικών πλέον κοινοτήτων (και όχι ως απλών οικιστικών συγκροτήσεων, που ήσαν μέχρι τότε), την εγκαθίδρυση τής κοινωνίας τών πολιτών και την δημιουργία τού πολιτικού στοχασμού. Πράγματα, που αποτελούν επίσης Ελληνικές πρωτιές στην Κοινωνική Ιστορία. Αλλά και την μεγαλύτερη ίσως συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων στην Ανθρωπότητα.


Η ιδιοκτησία και οι πόλεις στον μή Ελληνικό Κόσμο
Στα μεγάλα κράτη της Ανατολής (π.χ. Σουμερία, Ασσυρία, Περσία κ.λπ.) και του Νότου (π.χ. Αίγυπτος), αλλά ακόμη και σε πολύ μακρινές και μεταγενέστερες προβιομηχανικές κοινωνίες (π.χ. Αζτέκοι, Ίνκας κ.α), η ατομική ιδιοκτησία απλώς δεν υπήρχε. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στην κατοχή τών διαφόρων προσωπικών αντικειμένων, αλλά στο δικαίωμα δημιουργίας προσωπικής περιουσίας καθώς και σε αυτά, που στην Πολιτική Οικονομία ονομάζονται «παραγωγικοί συντελεστές»: γη, εργασία και εργαλεία (κεφάλαιο). Ο σημαντικότερος από αυτούς στον Αρχαίο Κόσμο, ήταν η καλλιεργήσιμη γη. Αυτή ανήκε συνήθως στο κράτος μέσω της μορφής τού εκάστοτε μονάρχη (φαραώ, βασιλιά κ.λπ.), ή το αντίστροφο. Τεράστιες αγροτικές εκτάσεις παραπλεύρως του ποταμού Νείλου, ή στην Εγγύς και Μέση Ανατολή (Μεσοποταμία), καλλιεργούνταν, είτε από «ελεύθερους» (αλλά, στην ουσία συναινετικά επιστρατευμένους) πληθυσμούς, είτε από χιλιάδες δούλους.

Σε αυτές τις περιοχές οι όποιες -και ελάχιστες- «πόλεις» δεν αποτελούσαν τίποτε περισσότερο από απλούς οχυρωμένους οικιστικούς σχηματισμούς γύρω από το παλάτι κάποιου βασιλιά, στούς οποίους στεγάζονταν διάφοροι τεχνίτες (συνήθως παραγγελιολήπτες του παλατιού), οι υπηρεσίες διαχείρισης της αγροτικής παραγωγής (λογιστήρια, αποθήκες κλπ) και φυσικά οι προαναφερθένετες ακτήμονες ελεύθεροι καλλιεργητές. Στον προκλασικό προελληνικό Κόσμο οι πόλεις δεν έχουν δική τους αυτόνομη ύπαρξη και σημασία και λειτουργούν ως συμπληρώματα μιάς στενά αγροτικής κρατικοποιημένης κοινωνίας. Ακόμα και οικισμοί, που δεν σχετίζονται άμεσα με την αγροτική παραγωγή, (π.χ. λιμάνια) δεν είναι τίποτε περισσότερο από συνοριακοί στρατιωτικοί σταθμοί, ή επίνεια / προεκτάσεις αγροτικών οικιστικών σχηματισμών, μέσα από τα οποία διεξάγεται κάποιο, συμπληρωματικό τής αγροτικής παραγωγής, εμπόριο. Η κτηνοτροφία επίσης (εκτός κάποιων νομαδικών λαών) δεν αποτελεί μια αυτόνομη δραστηριότητα αλλά, μια ενασχόληση επίσης συμπληρωματική τής κυρίαρχης αγροτικής.

Εννοείται, ότι στα μεγάλα αγροτικά κράτη, όποτε κι αν αυτά υπήρξαν (Μεσοποταμία, Αίγυπτος, προκολομβιανή Αμερική κ.λ.π.) ήταν αδιανόητη όχι μόνο η δυνατότητα δημιουργίας προσωπικής περιουσίας, αλλά επίσης η ελευθερία τής σκέψης και άλλες βασικές, συνυφασμένες με την ύπαρξη μεσαίας τάξης ατομικές ελευθερίες.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Η ιδιοκτησία και η πόλη στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ακολουθήθηκε μια εντελώς πρωτότυπη για τα μέχρι τότε δεδομένα κατεύθυνση. Η εμφάνιση τής ατομικής ιδιοκτησίας προέκυψε από μια αναδιανομή των πηγών πλούτου (και ειδικότερα τής γαιοκτησίας), που έφεραν οι μεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις του τέλους της Αρχαϊκής και των αρχών της Κλασικής Εποχής. Η αναδιανομή αυτή τής γης απέκτησε έναν συνεχή επανερχόμενο χαρακτήρα στην αρχαία Ελληνική ζωή, πράγμα, που φανερώνουν οι διαδοχικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις από τον η΄ έως τον στ΄ αιώνα (Σόλων, Κλεισθένης, διάφοροι λαοφιλείς τύραννοι κ.ά). Η ίδια η ιδιότητα του πολίτη θεμελιώνεται μέσω της κατοχής γης, η οποία απαγορεύεται στους μή πολίτες.


Η ίδια η ιδιότητα του πολίτη θεμελιώνεται μέσω της κατοχής γης, η οποία απαγορεύεται στους μή πολίτες.

Ο βασικός παραγωγικός συντελεστής «καλλιεργήσιμη γη», της Μυκηναϊκής Εποχής, μετά την παρέλευση τών τεσσάρων «σκοτεινών αιώνων» (από τον ιβ΄ έως τον η΄, που αποκλήθηκαν επίσης και «Ελληνικός Μεσαίωνας») άρχισε να περνάει σταδιακά στην κατοχή, όχι κάποιων νέων βασιλικών γενών, αλλά χιλιάδων μικροκαλλιεργητών. Οι μικροκτηματίες αυτοί συγκρότησαν τις πρώτες αγροτικές κοινότητες - προγόνους των μεταγενέστερων πόλεων, για να αμυνθούν απέναντι στην πίεση τής φθίνουσας γαιοκτημονικής αριστοκρατίας. Αρχίζει έτσι να σχηματίζεται ένα νέο είδος πόλης, που αποτελεί το πολιτικό, εμπορικό και πολιτισμικό κέντρο ανεξάρτητων (και όχι απλώς κατ’ όνομα «ελεύθερων») αγροτών και τεχνιτών. Οι οποίοι παράγουν αποκλειστικά ο ένας για τον άλλον και όχι για κάποιο κράτος, ή τον βασιλιά - «ευγενή», που το ενσαρκώνει.

Ο δευτερεύων ρόλος της δουλείας στην ελλαδική παραγωγική διαδικασία απλώς ενισχύει παντοειδώς την επινοητικότητά τους (η δουλεία, ένα βασικό χαρακτηριστικό τού Αρχαίου Κόσμου, στην Ελλάδα παρέμεινε περιστασιακό και περιορισμένο φαινόμενο και η παραγωγική βάση ήταν η εργασία του ελεύθερου αγρότη ή τεχνίτη). Η αστική ζωή (σε μια αξιοσημείωτη ισορροπία με την ύπαιθρο) αποτελεί πλέον την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και δεν επικυριαρχείται από «ευγενείς» μεγαλογαιοκτήμονες. Κάποιοι από τούς τελευταίους ενδεχομένως να επιζούν οικονομικά, ως οι αποκαλούμενοι «αριστοκράτες», χωρίς όμως να διαθέτουν ούτε καν μια σκιά της πρότερης πολιτικής ισχύος τους.

Για πρώτη φορά στην Ιστορία συναντούμε ένα στρατό, που δεν αποτελείται από σκλάβους, ή υπήκοους, ή μισθοφόρους αλλά, από κάθε άποψη ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι διεξάγουν συνειδητοποιημένα έναν πόλεμο για αποκλειστικά δικό τους λογαριασμό. Μέχρι το τέλος του στ΄ αιώνα οι συγκροτημένοι σε πόλεις (=πολιτικές κοινότητες) αγρότες και τεχνίτες, αποτελούν όχι απλώς την συντριπτική κοινωνική πλειοψηφία, αλλά την κυρίαρχη κοινωνική και οικονομική δύναμη της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα, ουσιαστικά, νέο είδος ανθρώπου, που δεν είναι αναγκασμένος ούτε να εξουσιάζει ούτε να εξουσιάζεται, είναι δηλαδή αυτεξούσιος και αυτάρκης. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, οι οποίοι με την ίδια φυσικότητα που έπιαναν π.χ. το άροτρό τους, έπιασαν και τα όπλα με τα οποία κουρέλιασαν την Περσική υπεροψία στον Μαραθώνα, στην Σαλαμίνα και στις Πλαταιές: για πρώτη φορά στην Ιστορία συναντούμε ένα στρατό, που δεν αποτελείται από σκλάβους, ή υπήκοους, ή μισθοφόρους αλλά, από κάθε άποψη ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι διεξάγουν συνειδητοποιημένα έναν πόλεμο για αποκλειστικά δικό τους λογαριασμό.




Η οπλιτική φάλαγγα, το απόλυτο όπλο του Αρχαίου Κόσμου, είναι μια Ελληνική εφεύρεση και αποτελείτο κατά κύριο λόγο από την (κατά την έκφραση του Ευριπίδη) «μεσαία μερίδα» των αρχαίων Ελληνικών πόλεων.


Είναι επίσης οι ίδιοι, που εγκαθίδρυσαν την δημοκρατία, όπως μάλλον δεν την ξαναγνώρισαν έκτοτε οι ανθρώπινες κοινωνίες. Οι ίδιοι, που επέβαλαν την παρουσία τους, ως πολίτες και όχι ως υπήκοοι, στις πρώτες μή ποδηγετούμενες ανθρώπινες συναθροίσεις (Εκκλησίες του Δήμου) που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Οι ίδιοι, που ασκούσαν την πνευματική τους αναζήτηση (π.χ. συρρέοντας στο θέατρο), με συνήθεια ανάλογη, που ασκούσαν τίς καθημερινές τους επαγγελματικές συναλλαγές. Οι ίδιοι, που κατέστησαν την φτώχεια μια περιορισμένη και προσωρινή κατάσταση, από την οποία μπορούσε εύκολα να ξεφύγει κάποιος και όχι μια διαιωνιζόμενη μαζική κατάρα. Αλλά και οι ίδιοι, που επίσης αφόπλισαν τον υψηλό ατομικό πλούτο κάποιων, από κάθε ασυδοσία και από κάθε επιρροή, που θα αντέβαινε στο συλλογικό συμφέρον, κατά τον ίδιο τρόπο που εξάγεται από ένα φίδι τό δηλητήριό του. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για την πρώτη εμφάνιση της μεσαίας τάξης στην ιστορία των ανθρωπίνων κοινωνιών.

Τα νέα ζητήματα, που ανέκυψαν από την αστική ζωή αποτέλεσαν την αιτία δημιουργίας και το αντικείμενο τού επιστημονικού πολιτικού στοχασμού. Είναι κοινός τόπος για όλους τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, που ασχολήθηκαν σχετικά (Πλάτων, Ξενοφών, Αριστοτέλης κ.α.), ότι η προηγμένη ανθρώπινη κοινωνία και η πόλις ταυτίζονται. Αλλά η πόλις ταυτίζεται επίσης με τους πολίτες της και όχι με τα μικροσυμφέροντα τών οικονομικά ισχυροτέρων από αυτούς, ούτε και με τούς ευκόλως και παντοειδώς χειραγωγούμενους ενδεείς (οι οποίοι επιπλέον είναι τόσο επιρρεπείς στην διαφθορά, όσο και οι πλούσιοι). Έτσι η ζωτική σημασία της μεσαίας τάξης για την κοινωνική συνοχή και την ευνομία, περνάει στο κοινό αίσθημα: π.χ. όπως λέει ο ουσιαστικός ιδρυτής της Αθήνας Θησέας στις Ικέτιδες του Ευρυπίδη, «οι πλούσιοι δεν ωφελούν και γυρεύουν πάντα περισσότερα. Οι φτωχοί, που δεν έχουν καν το καθημερινό τους, φέρνουν φόβο, καθώς, ξεγελασμένοι από τον φθόνο και τους δημαγωγούς, βέλη ρίχνουν πικρά στους πλούσιους. Η μεσαία μερίδα από τις τρείς σώζει τις πόλεις, φυλάσσοντας της πολιτείας τον νόμο» (στίχοι, 238-245).

Η μεσαία τάξη δεν νιώθει, ότι απειλείται από την εισροή νέων μελών από την κατώτερη τάξη σε αυτήν (όπως τα συνάφια τών πλουσίων, που βλέπουν με καχυποψία κάθε νέα προσωπική κοινωνική άνοδο), αντιθέτως τήν θεωρεί ευπρόσδεκτη και ισχυροποιείται με την πληθυσμιακή αύξησή της. Στην μεσαία τάξη υπάρχει χώρος για όλους. Έτσι, για κάποιον, που βρίσκεται στη μεσαία τάξη, το προσωπικό του συμφέρον είναι εκ των πραγμάτων ταυτισμένο με το συλλογικό.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε, ότι ο Κλασικός Ελληνικός Πολιτισμός είναι δημιούργημα της μεσαίας τάξης των αρχαίων Ελληνικών πολιτειών. Σε αυτόν τον πολιτισμό η ανώτερη τάξη προσέφερε ελάχιστα (αν δεν τον υπονόμευσε κιόλας) ενώ η κατώτερη επωφελήθηκε.

Ο Επιτάφιος του Περικλή, ένα από τα συναρπαστικότερα κείμενα όλων των εποχών, δεν είναι απλώς ένα εγκώμιο στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, αλλά στον μέσο Αθηναίο, που τήν ανέδειξε. Μέσα από τον Επιτάφιο προσδιορίζονται με αρχαιοελληνική ακρίβεια όλα όσα αποτέλεσαν έκτοτε τα διαχρονικά κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά τής μεσαίας τάξης: οικονομική ευκαταστασία, πνευματική κατάρτιση, πολιτική συνειδητοποίηση.
2Ο ΜΕΡΟΣ- ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

Η υποβάθμιση της μεσαίας τάξης στη Ρώμη
Και η εξαφάνισή της στο Χριστιανικό Μεσαίωνα
Ο μετασχηματισμός τής Ελληνικής πόλεωςς σε κοσμόπολιν, ο οποίος άρχισε λίγο πριν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, επιταχύνθηκε στην Ελληνιστική και ολοκληρώθηκε στη Ρωμαϊκή Εποχή, μείωσε την οικονομική, κοινωνική και πολιτική σημασία, που αποδιδόταν στην μεσαία τάξη. Η Ρωμαϊκή «πόλη» δεν στηρίζεται, όπως η Ελληνική, στην δημιουργικότητα των κατοίκων της, αλλά εξαρτάται από το εισαγωγικό εμπόριο, οι όροι τού οποίου εξασφαλίζονται με την επιβολή του «δικαίου» τού ισχυρότερου (δηλαδή, τής Ρώμης επί των κτήσεών της). Ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες εισαγόμενοι δούλοι υποκαθιστούν ολοένα και περισσότερο την εργασία των ελευθέρων, ειδικά στην αγροτική παραγωγή (π.χ. στα τεράστια latifundia). Η άφθονη δουλική εργασία καταργεί κάθε ανάγκη για διοικητική επινοητικότητα και τεχνική πρωτοτυπία. Η μεσαία τάξη στην αυτοκρατορία συρρικνώνεται, αφού δεν έχει πλέον την οικονομική, κοινωνική και πολιτική σημασία, που είχε στην Ελλάδα.

Οι πνευματικώς καταρτισμένοι είναι πλέον ισχνή μειοψηφία και στην καλύτερη περίπτωση προορίζονται για υπάλληλοι και υμνητές της αυτοκρατορικής γραφειοκρατίας. Η Ρώμη είναι η Βαρβαρότητα με ένα διάτρητο ελληνοφανές πολιτισμικό επίχρισμα. Οι ίδιοι οι κάτοικοι τής Ρώμης δεν είναι πολίτες αλλά, πνευματικά εξαθλιωμένος, ψυχικά διεστραμμένος, αιμοδιψής και παρασιτικός όχλος, που άγεται και φέρεται από αναλόγου φυράματος γαιοκτήμονες «αριστοκράτες», πραξικοπηματίες, «καίσαρες», «αυτοκράτορες - θεούς» και άλλους, που έστρωσαν τον δρόμο για την φεουδαρχική παλινδρόμηση της οικονομίας και για τον χριστιανικό Μεσαίωνα.

Η διαδικασία συρρίκνωσης και σχεδόν εξαφάνισης τής μεσαίας τάξης ολοκληρώνεται στην διάδοχη κατάσταση τής Ρώμης, δηλ. στο λεγόμενο «Βυζάντιο» (το όνομα είναι ιστοριογραφική κατάχρηση τής ονομασίας τής πανάρχαιας Ελληνικής αποικιακής πόλης «Βυζάντιον» επάνω στην οποία χτίστηκε – οι ίδιοι οι «βυζαντινοί» αυτοαποκαλούντο ανέκαθεν «Ρωμαίοι», ενώ σήμερα «Ρωμηοί»).

Στη Βυζαντινή Εποχή μπορούμε να πούμε, ότι η αστική ζωή βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη κατάρρευση. Αυτό αντανακλάται στην κατάρρευση του πολιτισμού, των τεχνών, των επιστημών, τής οικονομικής δραστηριότητας, της χρηστής διοίκησης, και εν γένει τής προηγμένης κοινωνικής ζωής. Τα ελάχιστα απομεινάρια των πόλεων δεν ήταν και δεν αποκαλούνταν ως τίποτε περισσότερο από κάστρα, που περιβάλλονταν από μεγάλες φεουδαρχικές ιδιοκτησίες.




Τo κάστρο γινόταν η έδρα οποιασδήποτε κρατικής, ή θρησκευτικής εξουσίας τής ευρύτερης περιοχής. Παρείχε καταφύγιο στους τοπικούς φεουδάρχες και στους κολλήγους τους σε καιρό επιδρομών, αλλά ήταν πολύ περιορισμένο σε χώρο, για να ευνοήσει την εκδήλωση οποιασδήποτε γνησίως αστικής ζωής. Εννοείται, ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες, η μεσαία τάξη και ό,τι αυτή αντιπροσώπευε, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην «βυζαντινή» επικράτεια. Υπήρχαν μόνο οι δύο βασικές κοινωνικές τάξεις, η ανώτερη, τών φεουδαρχών και η κατώτερη, τών κολλήγων / δούλων. (Στη φωτογραφία το Βυζαντινό κάστρο της Ρεντίνας).


Το μόνο μέρος, όπου συνεχιζόταν κάποια υποτυπώδης αστική ζωή ήταν η πρωτεύουσα Νέα Ρώμη (αργότερα αποκληθείσα και «Κωνσταντινούπολη»). Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για πόλη, ούτε με τη σημερινή, ούτε με την αρχαία έννοια, αλλά για ένα εκτεταμένο εμπορικό παζάρι. Εξ άλλου δεν διέθετε καν κέντρο: η «αστική» ζωή είχε διασπαστεί μεσαιωνικότατα σε συνοικίες ανάλογες με την διασπορά των χριστιανικών ναών (ενορίες…). Στη Νέα Ρώμη μπορούσε να συναντήσει κανείς εμπορικούς πράκτορες και κάποιους κλάδους τεχνικών επαγγελμάτων, οι οποίοι αποτελούσαν τήν κατ΄ όνομα μόνο «μεσαία» τάξη της πόλης, αφού διέθεταν ελάχιστη έως καθόλου οικονομική, πνευματική, ή πολιτική σημασία. Οι προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας μεσαίας τάξης (και κατ’ επέκταση μιας υγιούς κοινωνίας) στραγγαλίζονταν εν τη γενέσει τους από το φεουδαρχούμενο βυζαντινό καθεστώς, αφού ολόκληροι οικονομικοί τομείς παρέμεναν απαγορευμένοι για τους υπόδουλους πληθυσμούς: π.χ. στους Έλληνες απαγορευόταν να ασχολούνται με την ναυτιλία (κάτι που ξαναεπέτρεψαν οι Οθωμανοί…). Φυσικά, όπως από κάθε πρώην Ρωμαϊκή πόλη, έτσι και εδώ δεν έλειπε η καθιερωμένη –καθαγιασμένη και από την χριστιανική εκκλησία- Αρένα (το μόνο ίσως «κέντρο» της πόλης…).

Ωστόσο, στην Δυτικοευρωπαϊκή εκδοχή του Μεσαίωνα υπήρξε επανεμφάνιση της μεσαίας τάξης. Αυτό οφείλεται, στο ότι η Δυτικοευρωπαϊκή φεουδαρχία, όντας κατακερματισμένη λόγω έλλειψης μιας κεντρικής κρατικής εξουσίας, ήταν σε συνεχή πόλεμο με τον εαυτό της. Με αυτόν τον τρόπο ακολουθήθηκε μια πορεία παρόμοια με της Αρχαϊκής Ελλάδας: η έλλειψη κεντρικής εξουσίας δεν απαγόρευσε την ανάπτυξη τής εμπορευματικής παραγωγής (από την οποία είχαν άλλωστε ανάγκη και οι συνεχώς εμπόλεμοι φεουδάρχες, π.χ. για την αγορά όπλων και άλλων αγαθών). Σιγά-σιγά δημιουργήθηκαν οι πρώτες μεσαιωνικές αστικές συγκροτήσεις, που συνυπήρχαν επί ίσοις όροις με τους φεουδάρχες. Σε αυτές ανέπνεε ελεύθερα μια ανερχόμενη μεσαία τάξη τεχνιτών και εμπόρων αλλά, συχνά έβρισκαν εκεί καταφύγιο και εξεγερμένοι κολλήγοι.

Η ανερχόμενη μεσαία τάξη του Ύστερου Μεσαίωνα κυοφόρησε την ανώτερη αστική τάξη της σύγχρονης εποχής και άνοιξε τον δρόμο για την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό. Οι πρώτες αυτές πόλεις συγκροτούσαν συχνά ομοσπονδίες εναντίον των τοπικών μεγαλο-γαιοκτημόνων. Άρχισαν έτσι να σχηματίζονται τα σπέρματα των μετέπειτα Ευρωπαϊκών εθνικών συνειδήσεων. Αλλά και μια πολιτική παράδοση, που συνεχίζεται και σήμερα π.χ. σε χώρες όπως η υποδειγματικώς διοικούμενη Ελβετία. Η ανερχόμενη μεσαία τάξη του Ύστερου Μεσαίωνα κυοφόρησε την ανώτερη αστική τάξη της σύγχρονης εποχής και άνοιξε τον δρόμο για την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό.

Θεσμοί των πολιτισμένων κοινωνιών, συγχρόνων και αρχαίων, όπως η δημόσια εκπαίδευση, το δημόσιο σύστημα περίθαλψης, το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά και η ίδια η έννοια των δημοσίων υπηρεσιών, είναι στην ουσία θεσμοί, που εισηγήθηκε και επέβαλε η μεσαία τάξη. Και ανεξάρτητα από τον γιγαντισμό των σημερινών (κοσμο)πόλεων, η ζωτική σημασία τής μεσαίας τάξης έχει περάσει, όπως και στην αρχαία Ελλάδα, στο κοινό αίσθημα. Σε όλη την ανθρώπινη Ιστορία η ύπαρξη εύρωστης μεσαίας τάξης συμβαδίζει με την κοινωνική ευημερία, ενώ η έλλειψή της με την κοινωνική οπισθοδρόμηση.

Σήμερα οι περισσότεροι πολίτες των δυτικοευρωπαϊκών κοινωνιών έχουν το -δι-καιολογημένο- αίσθημα, ότι ανήκουν στη μεσαία τάξη.

3Ο ΜΕΡΟΣ –ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Νεώτερη Ελλάδα
Την ίδια περίοδο, στα τέλη δηλ. του Μεσαίωνα, η θορυβημένη Βυζαντινή φεουδαρχία, προκειμένου να διατηρήσει την ανώτερη θέση της στην κοινωνική ιεραρχία και να μην καταβροχθιστεί από το Δυτικό εμπόριο και βιομηχανία, παρέδωσε (σε αγαστή συνεργασία με την «Ορθόδοξη» Εκκλησία) την Ελλάδα στους Οθωμανούς. Τόσο οι Βυζαντινοί φεουδάρχες, όσο και η «Ορθόδοξη» Εκκλησία ανταμείφθηκαν από τους Οθωμανούς όχι απλώς με την διατήρηση, αλλά με την επέκταση των προνομίων τους: Η Ορθόδοξη Εκκλησία, για την αντίστασή της στην θρησκευτική ένωση με το Βατικανό αναγορεύτηκε σε… εθνάρχη του υπότουρκου έθνους (με όλα τα οικονομικά οφέλη, που αυτό σημαίνει), ενώ οι Βυζαντινοί φεουδάρχες μετεξελίχθηκαν πρόθυμα και ταχύτατα στην τάξη των φοροεισπρακτόρων των Τούρκων (οι γνωστοί κοτσαμπασήδες, ή οι «βρωμεροί και χυδαιότατοι», όπως τούς αποκαλούσε το 1806 ο Ανώνυμος της «Ελληνικής Νομαρχίας»). Έτσι, μέσω της Τουρκοκρατίας, ο Βυζαντινός Μεσαίωνας συνεχίστηκε και γνώρισε την ακμαιότερη περίοδο της ιστορίας του.

Μέσω της Τουρκο- κρατίας
ο Βυζαντινός Μεσαίωνας συνεχίστηκε και γνώρισε την ακμαιότερη περίοδο της ιστορίας του.

Αλλά η Οθωμανική κατάκτηση παραδόξως ενθάρρυνε την δημιουργία μεσαίας τάξης: επέτρεψε στους Έλληνες την ενασχόληση με την ναυτιλία και το εμπόριο, που επί αιώνες είχαν απαγορεύσει οι «βυζαντινοί» αλλά και, αργότερα, τη δημιουργία σχολείων.

Σταδιακά σχηματίστηκε μια μεσαία τάξη, εμπορικού αρχικώς χαρακτήρα, που αποκατέστησε όχι μόνο οικονομική αλλά και πολιτιστική επαφή με την ακμάζουσα Δύση. Οι άνθρωποι αυτοί δημιούργησαν και τα πρώτα σχολεία στην νεώτερη Ελλάδα.. Εκεί μορφώθηκαν αρκετοί Έλληνες (και όχι στα μυθολογούμενα «κρυφά σχολειά» της Εκκλησίας), οι οποίοι συχνά συνέχιζαν τη σταδιοδρομία τους στην Ευρώπη. Ο γιατρός και φιλόλογος Αδαμάντιος Κοραής, ή ο καθηγητής φιλοσοφίας τού πανεπιστημίου της Λειψίας Χριστόδουλος-Ευστάθιος Παμπλέκης είναι ενδεικτικά κάποιοι από αυτούς. Η νεοδημιουργηθείσα ολιγάριθμη νεοελληνική μεσαία τάξη διέδωσε τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό στην Ελλάδα και συμπαρέσυρε συνειδησιακά (όπως συμβαίνει συνήθως με κάθε μεσαία τάξη) τήν κατώτερη τάξη («ραγιάδες»). Η επανάσταση του 1821 έγινε όχι μόνο εναντίον των Τούρκων αλλά και εναντίον της οπισθοδρομικής ανώτερης τάξης των βυζαντινοτουρκοφρόνων κοτσαμπασήδων.





Ο Αδαμάντιος Κοραής αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου της -ολιγάριθμης- Eλληνικής μεσαίας τάξης της εποχής της Tουρκοκρατίας. Η Eλληνική μεσαία τάξη τότε, αν και διατηρούσε οικονομικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, ήταν διεσπαρμένη σε όλη την Ευρώπη. Καταγόμενος από εμπορική οικογένεια, σπούδασε Ιατρική στη Γαλλία, όπου και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Ωστόσο η σκέψη του και η συγγραφική του δράση, ήταν πάντα προσανατολισμένες στην εθνική, κοινωνική και πολιτισμική χειραφέτηση του Eλληνικού έθνους.



Δυστυχώς, η Επανάσταση δεν κατόρθωσε να χτυπήσει καίρια το σκοτεινό συνειδησιακό κέντρο του βυζαντινισμού, την «Ορθόδοξη» Εκκλησία. Έτσι η μετεπαναστατική Ελληνική κοινωνία απόκτησε ένα εξωτερικό επίχρισμα Ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού, αλλά στην ουσία της παραμένει βαθύτατα Βυζαντινή. Η ανώτερη τάξη των κοτσαμπασήδων πέτυχε να επιβιώσει μετασχηματιζόμενη σε μια, εικονικώς μόνον, μεγαλοεπιχειρηματική «αστική» τάξη. Η ανώτερη αυτή τάξη των υποτιθέμενων μεγαλοεπιχειρηματιών είναι, με τον πιο χαρακτηριστικό φεουδαρχικό τρόπο, αντιπαραγωγική και παρασιτική. Ενώ οι αληθινά δημιουργικές δυνάμεις της Ελληνικής κοινωνίας εδώ και 180 έτη «ελεύθερου» βίου καταπνίγονται συστηματικά.

Η αναξιοκρατία / βλακοκρατία, η έντεχνη αποπομπή / εξορία των ικανών και ταλαντούχων στο εξωτερικό, οι πελατειακές σχέσεις, το μεθοδικό «στήσιμο» της αγοράς, οι «μεγαλοεπιχειρηματίες» - λαμόγια οι υφαρπαγές του δημοσίου χρήματος, οι «μίζες», οι απροκάλυπτες εκκλησιαστικές «μπίζνες», η βυζαντινότατη συμπαιγνία πολιτικάντηδων και «ορθόδοξου» κλήρου είναι φαινόμενα που δεν οφείλονται (όπως έντεχνα καλλιεργείται από την σχολική προπαγάνδα) στην τουρκοκρατία αλλά, στις πανίσχυρες βυζαντινές καταβολές και δομές της νεοελληνικής κοινωνίας.


Η νεοελληνική κοινωνία είναι ουσιαστικά μια νεοφεουδαρχική κοινωνία δύο τάξεων, ανώτερης και κατώτερης. Η επιδιωχθείσα έλλειψη πραγματικής μεσαίας τάξης έκανε πιο εύκολη την ανοχή, τον προσεταιρισμό και την εξάρτηση τού υπόλοιπου λαού από τη διαφθορά, η οποία χαρακτηρίζει ιστορικώς αυτούς, που τόν εξουσιάζουν υλικά και πνευματικά: δηλ. τους νεοκοτσαμπασήδες και την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Ενώ στην αρχαία Ελλάδα συνέβη για πρώτη φορά στην Ιστορία η ανάδυση μιας μεσαίας τάξης, που αποτέλεσε την βασικότερη αιτία της δημιουργίας τού Πολιτικού Ανθρώπου, το αντίστοιχο που δημιουργήθηκε τελικά στην μετεπαναστατική Ελλάδα είναι μιά μόνο κατ’ όνομα μεσαία τάξη, η οποία εδώ και εκατόν ογδόντα χρόνια «ελεύθερου» βίου, καταβάλλει μια συνεχή αγωνιώδη προσπάθεια για την απλή επιβίωσή της. Δέχεται τρομακτικές πιέσεις κυρίως εκ των άνω: η αθρόα εισαγωγή παντελώς ανειδίκευτων μεταναστών (όπως η εισαγωγή δούλων στη Ρώμη), η οποία μεθοδεύεται από την ανώτερη τάξη, απαξιώνει επαγγελματικά, μισθολογικά κ.λπ. τη μόρφωση και τις ικανότητες και κρατά (επίσης όπως η εισαγωγή δούλων στη Ρώμη) σε αναπτυξιακή και άρα βιοτική στασιμότητα. Η νεοελληνική κοινωνία είναι ουσιαστικά μια νεοφεουδαρχική κοινωνία δύο τάξεων, ανώτερης και κατώτερης. Η επιδιωχθείσα έλλειψη πραγματικής μεσαίας τάξης έκανε πιο εύκολη την ανοχή, τον προσεταιρισμό και την εξάρτηση τού υπόλοιπου λαού από τη διαφθορά, η οποία χαρακτηρίζει ιστορικώς αυτούς που τόν εξουσιάζουν υλικά και πνευματικά: δηλ. τους νεοκοτσαμπασήδες και την Ορθόδοξη Εκκλησία.

* * *
Στη σημερινή Ελλάδα, όπου η ισχνή μεσαία τάξη βάλλεται όσο ποτέ άλλοτε, είναι αναγκαίο να κατανοηθεί ότι η επιδιωκόμενη περαιτέρω αποδυνάμωσή της, εξυπηρετεί μόνο εκείνους, που τούς συμφέρει μια οριστική επιστροφή στον «ολιγαρκή» και «βολικό» μεσαιωνικό, βυζαντινό, τύπο ανθρώπου. Εξυπηρετεί εκείνους που στέρεψαν και ρήμαξαν κάθε πόρο αυτής της χώρας, που τόσα χρόνια ροκάνιζαν το δέντρο, που πάνω του παρασιτοζωούσαν και που τώρα κινδυνεύουν να καταβροχθιστούν από την Δυτική Οικονομία (όπως οι βυζαντινοί φεουδάρχες από το Δυτικό Εμπόριο και Βιομηχανία). Τους σημερινούς απογόνους των ανθενωτικών του Βυζαντίου και των κοτσαμπασήδων, που θέλουν να εκχωρήσουν την χώρα στους διάφορους «επενδυτές», ώστε να «ξαναπαχύνει» και να την ξαναλεηλατήσουν στο μέλλον. Το ότι αυτή τη φορά οι «σωτήρες» αναζητώνται κυρίως στη Δύση και όχι στην Ανατολή, δεν οφείλεται φυσικά σε… «προοδευτική» στροφή τών δουλοπρεπών αυτών ζητιάνων, αλλά στον ιστορικώς διαπιστωμένο καιροσκοπισμό τους.


Bιβλιογραφία

(1) Μάρραιϋ Μπούκτσιν, Τα όρια της πόλης, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα 1979.

(2) Μ. Μ Αustin και P. Vidal-Naquet , Οικονομία και Κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις Δαίδαλος - Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1998.

(3) Συρίλ Μανγκό, Βυζάντιο, η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, εκδόσεις Μ. Ι. Ε. Τ. Αθήνα 2002.

(4) Άρνολντ Τόυνμπη, Οι Έλληνες και οι κληρονομιές τους, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1992.

(5) Κώστας Παπαδημητρίου, Στα πρόθυρα της διάσπασης η μεσαία τάξη, άρθρο στην Καθημερινή, 21/10/2007.



Θεόδωρος Α. Λαμπρόπουλος

ΜΕΣΑΙΑ ΤΑΞΗ:
Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Από το διαδικτυακό περιοδικό «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ» αναδημοσιεύουμε σε συνέχειες ένα ενδιαφέρον άρθρο για την μεσαία τάξη στην αρχαία Ελλάδα στην αρχαία Ρώμη και στην νεότερη Ελλάδα.

H ύπαρξη εύρωστης μεσαίας τάξης
συμβαδίζει με την κοινωνική ευημερία,
ενώ η έλλειψη ή συρρίκνωσή της
με την κοινωνική οπισθοδρόμηση (βλ. νεώτερη Ελλάδα).


Όσο κι αν ακούγεται παράξενο η μεσαία τάξη εμφανίζεται παγκοσμίως για πρώτη φορά στην αρχαία (κλασική) Ελλάδα. Ο προοδευτικός σχηματισμός τής μεσαίας τάξης έγινε σε αλληλεξάρτηση με τήν καθιέρωση τής ατομικής ιδιοκτησίας, η οποία (όσο κι αν ξανακούγεται παράξενο) αποτελεί επίσης Ελληνική καινοτομία στην Οικονομική Ιστορία. Η συνδυασμένη ανάδυση μεσαίας τάξης και καθιέρωσης τής ατομικής ιδιοκτησίας επέφεραν ως τελικά αποτελέσματα τον επανασχηματισμό των πόλεων ως πολιτικών πλέον κοινοτήτων (και όχι ως απλών οικιστικών συγκροτήσεων, που ήσαν μέχρι τότε), την εγκαθίδρυση τής κοινωνίας τών πολιτών και την δημιουργία τού πολιτικού στοχασμού. Πράγματα, που αποτελούν επίσης Ελληνικές πρωτιές στην Κοινωνική Ιστορία. Αλλά και την μεγαλύτερη ίσως συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων στην Ανθρωπότητα.


Η ιδιοκτησία και οι πόλεις στον μή Ελληνικό Κόσμο
Στα μεγάλα κράτη της Ανατολής (π.χ. Σουμερία, Ασσυρία, Περσία κ.λπ.) και του Νότου (π.χ. Αίγυπτος), αλλά ακόμη και σε πολύ μακρινές και μεταγενέστερες προβιομηχανικές κοινωνίες (π.χ. Αζτέκοι, Ίνκας κ.α), η ατομική ιδιοκτησία απλώς δεν υπήρχε. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στην κατοχή τών διαφόρων προσωπικών αντικειμένων, αλλά στο δικαίωμα δημιουργίας προσωπικής περιουσίας καθώς και σε αυτά, που στην Πολιτική Οικονομία ονομάζονται «παραγωγικοί συντελεστές»: γη, εργασία και εργαλεία (κεφάλαιο). Ο σημαντικότερος από αυτούς στον Αρχαίο Κόσμο, ήταν η καλλιεργήσιμη γη. Αυτή ανήκε συνήθως στο κράτος μέσω της μορφής τού εκάστοτε μονάρχη (φαραώ, βασιλιά κ.λπ.), ή το αντίστροφο. Τεράστιες αγροτικές εκτάσεις παραπλεύρως του ποταμού Νείλου, ή στην Εγγύς και Μέση Ανατολή (Μεσοποταμία), καλλιεργούνταν, είτε από «ελεύθερους» (αλλά, στην ουσία συναινετικά επιστρατευμένους) πληθυσμούς, είτε από χιλιάδες δούλους.

Σε αυτές τις περιοχές οι όποιες -και ελάχιστες- «πόλεις» δεν αποτελούσαν τίποτε περισσότερο από απλούς οχυρωμένους οικιστικούς σχηματισμούς γύρω από το παλάτι κάποιου βασιλιά, στούς οποίους στεγάζονταν διάφοροι τεχνίτες (συνήθως παραγγελιολήπτες του παλατιού), οι υπηρεσίες διαχείρισης της αγροτικής παραγωγής (λογιστήρια, αποθήκες κλπ) και φυσικά οι προαναφερθένετες ακτήμονες ελεύθεροι καλλιεργητές. Στον προκλασικό προελληνικό Κόσμο οι πόλεις δεν έχουν δική τους αυτόνομη ύπαρξη και σημασία και λειτουργούν ως συμπληρώματα μιάς στενά αγροτικής κρατικοποιημένης κοινωνίας. Ακόμα και οικισμοί, που δεν σχετίζονται άμεσα με την αγροτική παραγωγή, (π.χ. λιμάνια) δεν είναι τίποτε περισσότερο από συνοριακοί στρατιωτικοί σταθμοί, ή επίνεια / προεκτάσεις αγροτικών οικιστικών σχηματισμών, μέσα από τα οποία διεξάγεται κάποιο, συμπληρωματικό τής αγροτικής παραγωγής, εμπόριο. Η κτηνοτροφία επίσης (εκτός κάποιων νομαδικών λαών) δεν αποτελεί μια αυτόνομη δραστηριότητα αλλά, μια ενασχόληση επίσης συμπληρωματική τής κυρίαρχης αγροτικής.

Εννοείται, ότι στα μεγάλα αγροτικά κράτη, όποτε κι αν αυτά υπήρξαν (Μεσοποταμία, Αίγυπτος, προκολομβιανή Αμερική κ.λ.π.) ήταν αδιανόητη όχι μόνο η δυνατότητα δημιουργίας προσωπικής περιουσίας, αλλά επίσης η ελευθερία τής σκέψης και άλλες βασικές, συνυφασμένες με την ύπαρξη μεσαίας τάξης ατομικές ελευθερίες.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Η ιδιοκτησία και η πόλη στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ακολουθήθηκε μια εντελώς πρωτότυπη για τα μέχρι τότε δεδομένα κατεύθυνση. Η εμφάνιση τής ατομικής ιδιοκτησίας προέκυψε από μια αναδιανομή των πηγών πλούτου (και ειδικότερα τής γαιοκτησίας), που έφεραν οι μεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις του τέλους της Αρχαϊκής και των αρχών της Κλασικής Εποχής. Η αναδιανομή αυτή τής γης απέκτησε έναν συνεχή επανερχόμενο χαρακτήρα στην αρχαία Ελληνική ζωή, πράγμα, που φανερώνουν οι διαδοχικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις από τον η΄ έως τον στ΄ αιώνα (Σόλων, Κλεισθένης, διάφοροι λαοφιλείς τύραννοι κ.ά). Η ίδια η ιδιότητα του πολίτη θεμελιώνεται μέσω της κατοχής γης, η οποία απαγορεύεται στους μή πολίτες.


Η ίδια η ιδιότητα του πολίτη θεμελιώνεται μέσω της κατοχής γης, η οποία απαγορεύεται στους μή πολίτες.

Ο βασικός παραγωγικός συντελεστής «καλλιεργήσιμη γη», της Μυκηναϊκής Εποχής, μετά την παρέλευση τών τεσσάρων «σκοτεινών αιώνων» (από τον ιβ΄ έως τον η΄, που αποκλήθηκαν επίσης και «Ελληνικός Μεσαίωνας») άρχισε να περνάει σταδιακά στην κατοχή, όχι κάποιων νέων βασιλικών γενών, αλλά χιλιάδων μικροκαλλιεργητών. Οι μικροκτηματίες αυτοί συγκρότησαν τις πρώτες αγροτικές κοινότητες - προγόνους των μεταγενέστερων πόλεων, για να αμυνθούν απέναντι στην πίεση τής φθίνουσας γαιοκτημονικής αριστοκρατίας. Αρχίζει έτσι να σχηματίζεται ένα νέο είδος πόλης, που αποτελεί το πολιτικό, εμπορικό και πολιτισμικό κέντρο ανεξάρτητων (και όχι απλώς κατ’ όνομα «ελεύθερων») αγροτών και τεχνιτών. Οι οποίοι παράγουν αποκλειστικά ο ένας για τον άλλον και όχι για κάποιο κράτος, ή τον βασιλιά - «ευγενή», που το ενσαρκώνει.

Ο δευτερεύων ρόλος της δουλείας στην ελλαδική παραγωγική διαδικασία απλώς ενισχύει παντοειδώς την επινοητικότητά τους (η δουλεία, ένα βασικό χαρακτηριστικό τού Αρχαίου Κόσμου, στην Ελλάδα παρέμεινε περιστασιακό και περιορισμένο φαινόμενο και η παραγωγική βάση ήταν η εργασία του ελεύθερου αγρότη ή τεχνίτη). Η αστική ζωή (σε μια αξιοσημείωτη ισορροπία με την ύπαιθρο) αποτελεί πλέον την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και δεν επικυριαρχείται από «ευγενείς» μεγαλογαιοκτήμονες. Κάποιοι από τούς τελευταίους ενδεχομένως να επιζούν οικονομικά, ως οι αποκαλούμενοι «αριστοκράτες», χωρίς όμως να διαθέτουν ούτε καν μια σκιά της πρότερης πολιτικής ισχύος τους.

Για πρώτη φορά στην Ιστορία συναντούμε ένα στρατό, που δεν αποτελείται από σκλάβους, ή υπήκοους, ή μισθοφόρους αλλά, από κάθε άποψη ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι διεξάγουν συνειδητοποιημένα έναν πόλεμο για αποκλειστικά δικό τους λογαριασμό. Μέχρι το τέλος του στ΄ αιώνα οι συγκροτημένοι σε πόλεις (=πολιτικές κοινότητες) αγρότες και τεχνίτες, αποτελούν όχι απλώς την συντριπτική κοινωνική πλειοψηφία, αλλά την κυρίαρχη κοινωνική και οικονομική δύναμη της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα, ουσιαστικά, νέο είδος ανθρώπου, που δεν είναι αναγκασμένος ούτε να εξουσιάζει ούτε να εξουσιάζεται, είναι δηλαδή αυτεξούσιος και αυτάρκης. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, οι οποίοι με την ίδια φυσικότητα που έπιαναν π.χ. το άροτρό τους, έπιασαν και τα όπλα με τα οποία κουρέλιασαν την Περσική υπεροψία στον Μαραθώνα, στην Σαλαμίνα και στις Πλαταιές: για πρώτη φορά στην Ιστορία συναντούμε ένα στρατό, που δεν αποτελείται από σκλάβους, ή υπήκοους, ή μισθοφόρους αλλά, από κάθε άποψη ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι διεξάγουν συνειδητοποιημένα έναν πόλεμο για αποκλειστικά δικό τους λογαριασμό.




Η οπλιτική φάλαγγα, το απόλυτο όπλο του Αρχαίου Κόσμου, είναι μια Ελληνική εφεύρεση και αποτελείτο κατά κύριο λόγο από την (κατά την έκφραση του Ευριπίδη) «μεσαία μερίδα» των αρχαίων Ελληνικών πόλεων.


Είναι επίσης οι ίδιοι, που εγκαθίδρυσαν την δημοκρατία, όπως μάλλον δεν την ξαναγνώρισαν έκτοτε οι ανθρώπινες κοινωνίες. Οι ίδιοι, που επέβαλαν την παρουσία τους, ως πολίτες και όχι ως υπήκοοι, στις πρώτες μή ποδηγετούμενες ανθρώπινες συναθροίσεις (Εκκλησίες του Δήμου) που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Οι ίδιοι, που ασκούσαν την πνευματική τους αναζήτηση (π.χ. συρρέοντας στο θέατρο), με συνήθεια ανάλογη, που ασκούσαν τίς καθημερινές τους επαγγελματικές συναλλαγές. Οι ίδιοι, που κατέστησαν την φτώχεια μια περιορισμένη και προσωρινή κατάσταση, από την οποία μπορούσε εύκολα να ξεφύγει κάποιος και όχι μια διαιωνιζόμενη μαζική κατάρα. Αλλά και οι ίδιοι, που επίσης αφόπλισαν τον υψηλό ατομικό πλούτο κάποιων, από κάθε ασυδοσία και από κάθε επιρροή, που θα αντέβαινε στο συλλογικό συμφέρον, κατά τον ίδιο τρόπο που εξάγεται από ένα φίδι τό δηλητήριό του. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για την πρώτη εμφάνιση της μεσαίας τάξης στην ιστορία των ανθρωπίνων κοινωνιών.

Τα νέα ζητήματα, που ανέκυψαν από την αστική ζωή αποτέλεσαν την αιτία δημιουργίας και το αντικείμενο τού επιστημονικού πολιτικού στοχασμού. Είναι κοινός τόπος για όλους τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, που ασχολήθηκαν σχετικά (Πλάτων, Ξενοφών, Αριστοτέλης κ.α.), ότι η προηγμένη ανθρώπινη κοινωνία και η πόλις ταυτίζονται. Αλλά η πόλις ταυτίζεται επίσης με τους πολίτες της και όχι με τα μικροσυμφέροντα τών οικονομικά ισχυροτέρων από αυτούς, ούτε και με τούς ευκόλως και παντοειδώς χειραγωγούμενους ενδεείς (οι οποίοι επιπλέον είναι τόσο επιρρεπείς στην διαφθορά, όσο και οι πλούσιοι). Έτσι η ζωτική σημασία της μεσαίας τάξης για την κοινωνική συνοχή και την ευνομία, περνάει στο κοινό αίσθημα: π.χ. όπως λέει ο ουσιαστικός ιδρυτής της Αθήνας Θησέας στις Ικέτιδες του Ευρυπίδη, «οι πλούσιοι δεν ωφελούν και γυρεύουν πάντα περισσότερα. Οι φτωχοί, που δεν έχουν καν το καθημερινό τους, φέρνουν φόβο, καθώς, ξεγελασμένοι από τον φθόνο και τους δημαγωγούς, βέλη ρίχνουν πικρά στους πλούσιους. Η μεσαία μερίδα από τις τρείς σώζει τις πόλεις, φυλάσσοντας της πολιτείας τον νόμο» (στίχοι, 238-245).

Η μεσαία τάξη δεν νιώθει, ότι απειλείται από την εισροή νέων μελών από την κατώτερη τάξη σε αυτήν (όπως τα συνάφια τών πλουσίων, που βλέπουν με καχυποψία κάθε νέα προσωπική κοινωνική άνοδο), αντιθέτως τήν θεωρεί ευπρόσδεκτη και ισχυροποιείται με την πληθυσμιακή αύξησή της. Στην μεσαία τάξη υπάρχει χώρος για όλους. Έτσι, για κάποιον, που βρίσκεται στη μεσαία τάξη, το προσωπικό του συμφέρον είναι εκ των πραγμάτων ταυτισμένο με το συλλογικό.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε, ότι ο Κλασικός Ελληνικός Πολιτισμός είναι δημιούργημα της μεσαίας τάξης των αρχαίων Ελληνικών πολιτειών. Σε αυτόν τον πολιτισμό η ανώτερη τάξη προσέφερε ελάχιστα (αν δεν τον υπονόμευσε κιόλας) ενώ η κατώτερη επωφελήθηκε.

Ο Επιτάφιος του Περικλή, ένα από τα συναρπαστικότερα κείμενα όλων των εποχών, δεν είναι απλώς ένα εγκώμιο στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, αλλά στον μέσο Αθηναίο, που τήν ανέδειξε. Μέσα από τον Επιτάφιο προσδιορίζονται με αρχαιοελληνική ακρίβεια όλα όσα αποτέλεσαν έκτοτε τα διαχρονικά κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά τής μεσαίας τάξης: οικονομική ευκαταστασία, πνευματική κατάρτιση, πολιτική συνειδητοποίηση.
2Ο ΜΕΡΟΣ- ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

Η υποβάθμιση της μεσαίας τάξης στη Ρώμη
Και η εξαφάνισή της στο Χριστιανικό Μεσαίωνα
Ο μετασχηματισμός τής Ελληνικής πόλεωςς σε κοσμόπολιν, ο οποίος άρχισε λίγο πριν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, επιταχύνθηκε στην Ελληνιστική και ολοκληρώθηκε στη Ρωμαϊκή Εποχή, μείωσε την οικονομική, κοινωνική και πολιτική σημασία, που αποδιδόταν στην μεσαία τάξη. Η Ρωμαϊκή «πόλη» δεν στηρίζεται, όπως η Ελληνική, στην δημιουργικότητα των κατοίκων της, αλλά εξαρτάται από το εισαγωγικό εμπόριο, οι όροι τού οποίου εξασφαλίζονται με την επιβολή του «δικαίου» τού ισχυρότερου (δηλαδή, τής Ρώμης επί των κτήσεών της). Ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες εισαγόμενοι δούλοι υποκαθιστούν ολοένα και περισσότερο την εργασία των ελευθέρων, ειδικά στην αγροτική παραγωγή (π.χ. στα τεράστια latifundia). Η άφθονη δουλική εργασία καταργεί κάθε ανάγκη για διοικητική επινοητικότητα και τεχνική πρωτοτυπία. Η μεσαία τάξη στην αυτοκρατορία συρρικνώνεται, αφού δεν έχει πλέον την οικονομική, κοινωνική και πολιτική σημασία, που είχε στην Ελλάδα.

Οι πνευματικώς καταρτισμένοι είναι πλέον ισχνή μειοψηφία και στην καλύτερη περίπτωση προορίζονται για υπάλληλοι και υμνητές της αυτοκρατορικής γραφειοκρατίας. Η Ρώμη είναι η Βαρβαρότητα με ένα διάτρητο ελληνοφανές πολιτισμικό επίχρισμα. Οι ίδιοι οι κάτοικοι τής Ρώμης δεν είναι πολίτες αλλά, πνευματικά εξαθλιωμένος, ψυχικά διεστραμμένος, αιμοδιψής και παρασιτικός όχλος, που άγεται και φέρεται από αναλόγου φυράματος γαιοκτήμονες «αριστοκράτες», πραξικοπηματίες, «καίσαρες», «αυτοκράτορες - θεούς» και άλλους, που έστρωσαν τον δρόμο για την φεουδαρχική παλινδρόμηση της οικονομίας και για τον χριστιανικό Μεσαίωνα.

Η διαδικασία συρρίκνωσης και σχεδόν εξαφάνισης τής μεσαίας τάξης ολοκληρώνεται στην διάδοχη κατάσταση τής Ρώμης, δηλ. στο λεγόμενο «Βυζάντιο» (το όνομα είναι ιστοριογραφική κατάχρηση τής ονομασίας τής πανάρχαιας Ελληνικής αποικιακής πόλης «Βυζάντιον» επάνω στην οποία χτίστηκε – οι ίδιοι οι «βυζαντινοί» αυτοαποκαλούντο ανέκαθεν «Ρωμαίοι», ενώ σήμερα «Ρωμηοί»).

Στη Βυζαντινή Εποχή μπορούμε να πούμε, ότι η αστική ζωή βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη κατάρρευση. Αυτό αντανακλάται στην κατάρρευση του πολιτισμού, των τεχνών, των επιστημών, τής οικονομικής δραστηριότητας, της χρηστής διοίκησης, και εν γένει τής προηγμένης κοινωνικής ζωής. Τα ελάχιστα απομεινάρια των πόλεων δεν ήταν και δεν αποκαλούνταν ως τίποτε περισσότερο από κάστρα, που περιβάλλονταν από μεγάλες φεουδαρχικές ιδιοκτησίες.




Τo κάστρο γινόταν η έδρα οποιασδήποτε κρατικής, ή θρησκευτικής εξουσίας τής ευρύτερης περιοχής. Παρείχε καταφύγιο στους τοπικούς φεουδάρχες και στους κολλήγους τους σε καιρό επιδρομών, αλλά ήταν πολύ περιορισμένο σε χώρο, για να ευνοήσει την εκδήλωση οποιασδήποτε γνησίως αστικής ζωής. Εννοείται, ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες, η μεσαία τάξη και ό,τι αυτή αντιπροσώπευε, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην «βυζαντινή» επικράτεια. Υπήρχαν μόνο οι δύο βασικές κοινωνικές τάξεις, η ανώτερη, τών φεουδαρχών και η κατώτερη, τών κολλήγων / δούλων. (Στη φωτογραφία το Βυζαντινό κάστρο της Ρεντίνας).


Το μόνο μέρος, όπου συνεχιζόταν κάποια υποτυπώδης αστική ζωή ήταν η πρωτεύουσα Νέα Ρώμη (αργότερα αποκληθείσα και «Κωνσταντινούπολη»). Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για πόλη, ούτε με τη σημερινή, ούτε με την αρχαία έννοια, αλλά για ένα εκτεταμένο εμπορικό παζάρι. Εξ άλλου δεν διέθετε καν κέντρο: η «αστική» ζωή είχε διασπαστεί μεσαιωνικότατα σε συνοικίες ανάλογες με την διασπορά των χριστιανικών ναών (ενορίες…). Στη Νέα Ρώμη μπορούσε να συναντήσει κανείς εμπορικούς πράκτορες και κάποιους κλάδους τεχνικών επαγγελμάτων, οι οποίοι αποτελούσαν τήν κατ΄ όνομα μόνο «μεσαία» τάξη της πόλης, αφού διέθεταν ελάχιστη έως καθόλου οικονομική, πνευματική, ή πολιτική σημασία. Οι προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας μεσαίας τάξης (και κατ’ επέκταση μιας υγιούς κοινωνίας) στραγγαλίζονταν εν τη γενέσει τους από το φεουδαρχούμενο βυζαντινό καθεστώς, αφού ολόκληροι οικονομικοί τομείς παρέμεναν απαγορευμένοι για τους υπόδουλους πληθυσμούς: π.χ. στους Έλληνες απαγορευόταν να ασχολούνται με την ναυτιλία (κάτι που ξαναεπέτρεψαν οι Οθωμανοί…). Φυσικά, όπως από κάθε πρώην Ρωμαϊκή πόλη, έτσι και εδώ δεν έλειπε η καθιερωμένη –καθαγιασμένη και από την χριστιανική εκκλησία- Αρένα (το μόνο ίσως «κέντρο» της πόλης…).

Ωστόσο, στην Δυτικοευρωπαϊκή εκδοχή του Μεσαίωνα υπήρξε επανεμφάνιση της μεσαίας τάξης. Αυτό οφείλεται, στο ότι η Δυτικοευρωπαϊκή φεουδαρχία, όντας κατακερματισμένη λόγω έλλειψης μιας κεντρικής κρατικής εξουσίας, ήταν σε συνεχή πόλεμο με τον εαυτό της. Με αυτόν τον τρόπο ακολουθήθηκε μια πορεία παρόμοια με της Αρχαϊκής Ελλάδας: η έλλειψη κεντρικής εξουσίας δεν απαγόρευσε την ανάπτυξη τής εμπορευματικής παραγωγής (από την οποία είχαν άλλωστε ανάγκη και οι συνεχώς εμπόλεμοι φεουδάρχες, π.χ. για την αγορά όπλων και άλλων αγαθών). Σιγά-σιγά δημιουργήθηκαν οι πρώτες μεσαιωνικές αστικές συγκροτήσεις, που συνυπήρχαν επί ίσοις όροις με τους φεουδάρχες. Σε αυτές ανέπνεε ελεύθερα μια ανερχόμενη μεσαία τάξη τεχνιτών και εμπόρων αλλά, συχνά έβρισκαν εκεί καταφύγιο και εξεγερμένοι κολλήγοι.

Η ανερχόμενη μεσαία τάξη του Ύστερου Μεσαίωνα κυοφόρησε την ανώτερη αστική τάξη της σύγχρονης εποχής και άνοιξε τον δρόμο για την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό. Οι πρώτες αυτές πόλεις συγκροτούσαν συχνά ομοσπονδίες εναντίον των τοπικών μεγαλο-γαιοκτημόνων. Άρχισαν έτσι να σχηματίζονται τα σπέρματα των μετέπειτα Ευρωπαϊκών εθνικών συνειδήσεων. Αλλά και μια πολιτική παράδοση, που συνεχίζεται και σήμερα π.χ. σε χώρες όπως η υποδειγματικώς διοικούμενη Ελβετία. Η ανερχόμενη μεσαία τάξη του Ύστερου Μεσαίωνα κυοφόρησε την ανώτερη αστική τάξη της σύγχρονης εποχής και άνοιξε τον δρόμο για την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό.

Θεσμοί των πολιτισμένων κοινωνιών, συγχρόνων και αρχαίων, όπως η δημόσια εκπαίδευση, το δημόσιο σύστημα περίθαλψης, το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά και η ίδια η έννοια των δημοσίων υπηρεσιών, είναι στην ουσία θεσμοί, που εισηγήθηκε και επέβαλε η μεσαία τάξη. Και ανεξάρτητα από τον γιγαντισμό των σημερινών (κοσμο)πόλεων, η ζωτική σημασία τής μεσαίας τάξης έχει περάσει, όπως και στην αρχαία Ελλάδα, στο κοινό αίσθημα. Σε όλη την ανθρώπινη Ιστορία η ύπαρξη εύρωστης μεσαίας τάξης συμβαδίζει με την κοινωνική ευημερία, ενώ η έλλειψή της με την κοινωνική οπισθοδρόμηση.

Σήμερα οι περισσότεροι πολίτες των δυτικοευρωπαϊκών κοινωνιών έχουν το -δι-καιολογημένο- αίσθημα, ότι ανήκουν στη μεσαία τάξη.

3Ο ΜΕΡΟΣ –ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Νεώτερη Ελλάδα
Την ίδια περίοδο, στα τέλη δηλ. του Μεσαίωνα, η θορυβημένη Βυζαντινή φεουδαρχία, προκειμένου να διατηρήσει την ανώτερη θέση της στην κοινωνική ιεραρχία και να μην καταβροχθιστεί από το Δυτικό εμπόριο και βιομηχανία, παρέδωσε (σε αγαστή συνεργασία με την «Ορθόδοξη» Εκκλησία) την Ελλάδα στους Οθωμανούς. Τόσο οι Βυζαντινοί φεουδάρχες, όσο και η «Ορθόδοξη» Εκκλησία ανταμείφθηκαν από τους Οθωμανούς όχι απλώς με την διατήρηση, αλλά με την επέκταση των προνομίων τους: Η Ορθόδοξη Εκκλησία, για την αντίστασή της στην θρησκευτική ένωση με το Βατικανό αναγορεύτηκε σε… εθνάρχη του υπότουρκου έθνους (με όλα τα οικονομικά οφέλη, που αυτό σημαίνει), ενώ οι Βυζαντινοί φεουδάρχες μετεξελίχθηκαν πρόθυμα και ταχύτατα στην τάξη των φοροεισπρακτόρων των Τούρκων (οι γνωστοί κοτσαμπασήδες, ή οι «βρωμεροί και χυδαιότατοι», όπως τούς αποκαλούσε το 1806 ο Ανώνυμος της «Ελληνικής Νομαρχίας»). Έτσι, μέσω της Τουρκοκρατίας, ο Βυζαντινός Μεσαίωνας συνεχίστηκε και γνώρισε την ακμαιότερη περίοδο της ιστορίας του.

Μέσω της Τουρκο- κρατίας
ο Βυζαντινός Μεσαίωνας συνεχίστηκε και γνώρισε την ακμαιότερη περίοδο της ιστορίας του.

Αλλά η Οθωμανική κατάκτηση παραδόξως ενθάρρυνε την δημιουργία μεσαίας τάξης: επέτρεψε στους Έλληνες την ενασχόληση με την ναυτιλία και το εμπόριο, που επί αιώνες είχαν απαγορεύσει οι «βυζαντινοί» αλλά και, αργότερα, τη δημιουργία σχολείων.

Σταδιακά σχηματίστηκε μια μεσαία τάξη, εμπορικού αρχικώς χαρακτήρα, που αποκατέστησε όχι μόνο οικονομική αλλά και πολιτιστική επαφή με την ακμάζουσα Δύση. Οι άνθρωποι αυτοί δημιούργησαν και τα πρώτα σχολεία στην νεώτερη Ελλάδα.. Εκεί μορφώθηκαν αρκετοί Έλληνες (και όχι στα μυθολογούμενα «κρυφά σχολειά» της Εκκλησίας), οι οποίοι συχνά συνέχιζαν τη σταδιοδρομία τους στην Ευρώπη. Ο γιατρός και φιλόλογος Αδαμάντιος Κοραής, ή ο καθηγητής φιλοσοφίας τού πανεπιστημίου της Λειψίας Χριστόδουλος-Ευστάθιος Παμπλέκης είναι ενδεικτικά κάποιοι από αυτούς. Η νεοδημιουργηθείσα ολιγάριθμη νεοελληνική μεσαία τάξη διέδωσε τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό στην Ελλάδα και συμπαρέσυρε συνειδησιακά (όπως συμβαίνει συνήθως με κάθε μεσαία τάξη) τήν κατώτερη τάξη («ραγιάδες»). Η επανάσταση του 1821 έγινε όχι μόνο εναντίον των Τούρκων αλλά και εναντίον της οπισθοδρομικής ανώτερης τάξης των βυζαντινοτουρκοφρόνων κοτσαμπασήδων.





Ο Αδαμάντιος Κοραής αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου της -ολιγάριθμης- Eλληνικής μεσαίας τάξης της εποχής της Tουρκοκρατίας. Η Eλληνική μεσαία τάξη τότε, αν και διατηρούσε οικονομικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, ήταν διεσπαρμένη σε όλη την Ευρώπη. Καταγόμενος από εμπορική οικογένεια, σπούδασε Ιατρική στη Γαλλία, όπου και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Ωστόσο η σκέψη του και η συγγραφική του δράση, ήταν πάντα προσανατολισμένες στην εθνική, κοινωνική και πολιτισμική χειραφέτηση του Eλληνικού έθνους.



Δυστυχώς, η Επανάσταση δεν κατόρθωσε να χτυπήσει καίρια το σκοτεινό συνειδησιακό κέντρο του βυζαντινισμού, την «Ορθόδοξη» Εκκλησία. Έτσι η μετεπαναστατική Ελληνική κοινωνία απόκτησε ένα εξωτερικό επίχρισμα Ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού, αλλά στην ουσία της παραμένει βαθύτατα Βυζαντινή. Η ανώτερη τάξη των κοτσαμπασήδων πέτυχε να επιβιώσει μετασχηματιζόμενη σε μια, εικονικώς μόνον, μεγαλοεπιχειρηματική «αστική» τάξη. Η ανώτερη αυτή τάξη των υποτιθέμενων μεγαλοεπιχειρηματιών είναι, με τον πιο χαρακτηριστικό φεουδαρχικό τρόπο, αντιπαραγωγική και παρασιτική. Ενώ οι αληθινά δημιουργικές δυνάμεις της Ελληνικής κοινωνίας εδώ και 180 έτη «ελεύθερου» βίου καταπνίγονται συστηματικά.

Η αναξιοκρατία / βλακοκρατία, η έντεχνη αποπομπή / εξορία των ικανών και ταλαντούχων στο εξωτερικό, οι πελατειακές σχέσεις, το μεθοδικό «στήσιμο» της αγοράς, οι «μεγαλοεπιχειρηματίες» - λαμόγια οι υφαρπαγές του δημοσίου χρήματος, οι «μίζες», οι απροκάλυπτες εκκλησιαστικές «μπίζνες», η βυζαντινότατη συμπαιγνία πολιτικάντηδων και «ορθόδοξου» κλήρου είναι φαινόμενα που δεν οφείλονται (όπως έντεχνα καλλιεργείται από την σχολική προπαγάνδα) στην τουρκοκρατία αλλά, στις πανίσχυρες βυζαντινές καταβολές και δομές της νεοελληνικής κοινωνίας.


Η νεοελληνική κοινωνία είναι ουσιαστικά μια νεοφεουδαρχική κοινωνία δύο τάξεων, ανώτερης και κατώτερης. Η επιδιωχθείσα έλλειψη πραγματικής μεσαίας τάξης έκανε πιο εύκολη την ανοχή, τον προσεταιρισμό και την εξάρτηση τού υπόλοιπου λαού από τη διαφθορά, η οποία χαρακτηρίζει ιστορικώς αυτούς, που τόν εξουσιάζουν υλικά και πνευματικά: δηλ. τους νεοκοτσαμπασήδες και την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Ενώ στην αρχαία Ελλάδα συνέβη για πρώτη φορά στην Ιστορία η ανάδυση μιας μεσαίας τάξης, που αποτέλεσε την βασικότερη αιτία της δημιουργίας τού Πολιτικού Ανθρώπου, το αντίστοιχο που δημιουργήθηκε τελικά στην μετεπαναστατική Ελλάδα είναι μιά μόνο κατ’ όνομα μεσαία τάξη, η οποία εδώ και εκατόν ογδόντα χρόνια «ελεύθερου» βίου, καταβάλλει μια συνεχή αγωνιώδη προσπάθεια για την απλή επιβίωσή της. Δέχεται τρομακτικές πιέσεις κυρίως εκ των άνω: η αθρόα εισαγωγή παντελώς ανειδίκευτων μεταναστών (όπως η εισαγωγή δούλων στη Ρώμη), η οποία μεθοδεύεται από την ανώτερη τάξη, απαξιώνει επαγγελματικά, μισθολογικά κ.λπ. τη μόρφωση και τις ικανότητες και κρατά (επίσης όπως η εισαγωγή δούλων στη Ρώμη) σε αναπτυξιακή και άρα βιοτική στασιμότητα. Η νεοελληνική κοινωνία είναι ουσιαστικά μια νεοφεουδαρχική κοινωνία δύο τάξεων, ανώτερης και κατώτερης. Η επιδιωχθείσα έλλειψη πραγματικής μεσαίας τάξης έκανε πιο εύκολη την ανοχή, τον προσεταιρισμό και την εξάρτηση τού υπόλοιπου λαού από τη διαφθορά, η οποία χαρακτηρίζει ιστορικώς αυτούς που τόν εξουσιάζουν υλικά και πνευματικά: δηλ. τους νεοκοτσαμπασήδες και την Ορθόδοξη Εκκλησία.

* * *
Στη σημερινή Ελλάδα, όπου η ισχνή μεσαία τάξη βάλλεται όσο ποτέ άλλοτε, είναι αναγκαίο να κατανοηθεί ότι η επιδιωκόμενη περαιτέρω αποδυνάμωσή της, εξυπηρετεί μόνο εκείνους, που τούς συμφέρει μια οριστική επιστροφή στον «ολιγαρκή» και «βολικό» μεσαιωνικό, βυζαντινό, τύπο ανθρώπου. Εξυπηρετεί εκείνους που στέρεψαν και ρήμαξαν κάθε πόρο αυτής της χώρας, που τόσα χρόνια ροκάνιζαν το δέντρο, που πάνω του παρασιτοζωούσαν και που τώρα κινδυνεύουν να καταβροχθιστούν από την Δυτική Οικονομία (όπως οι βυζαντινοί φεουδάρχες από το Δυτικό Εμπόριο και Βιομηχανία). Τους σημερινούς απογόνους των ανθενωτικών του Βυζαντίου και των κοτσαμπασήδων, που θέλουν να εκχωρήσουν την χώρα στους διάφορους «επενδυτές», ώστε να «ξαναπαχύνει» και να την ξαναλεηλατήσουν στο μέλλον. Το ότι αυτή τη φορά οι «σωτήρες» αναζητώνται κυρίως στη Δύση και όχι στην Ανατολή, δεν οφείλεται φυσικά σε… «προοδευτική» στροφή τών δουλοπρεπών αυτών ζητιάνων, αλλά στον ιστορικώς διαπιστωμένο καιροσκοπισμό τους.


Bιβλιογραφία

(1) Μάρραιϋ Μπούκτσιν, Τα όρια της πόλης, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα 1979.

(2) Μ. Μ Αustin και P. Vidal-Naquet , Οικονομία και Κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις Δαίδαλος - Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1998.

(3) Συρίλ Μανγκό, Βυζάντιο, η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, εκδόσεις Μ. Ι. Ε. Τ. Αθήνα 2002.

(4) Άρνολντ Τόυνμπη, Οι Έλληνες και οι κληρονομιές τους, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1992.

(5) Κώστας Παπαδημητρίου, Στα πρόθυρα της διάσπασης η μεσαία τάξη, άρθρο στην Καθημερινή, 21/10/2007.



Θεόδωρος Α. Λαμπρόπουλος

ΑΝΑΠΗΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
«Αυτό κρατάει ανάλαφρο μεσ`στην ανεμοζάλη,το από του κόσμου τη βοή πρεσβυτικό κεφάλι. Αυτό το λόγο θα σας πω ,δεν έχω άλλο κανένα,«μεθύστε με τ`αθάνατο κρασί του Εικοσιένα». ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
Εκείνο τον καιρό οδηγήθηκε η Ελλάδα του Σημιτικού «εκσυγχρονισμού», αλλά και του νεοδημοκρατικού κατεστημένου συναινούντος, στο Ευρώ και στην κολοβή Νομισματική Ένωση, την οποία ψευδώς ονόμασαν ΟΝΕ. Που πας ρε Καραμήτρο ξυπόλητος στα αγκάθια; Γιατί εισήλθες στο κλαμπ των ισχυρών Ευρωπαϊκών κρατών, και εκχώρησες αρμοδιότητες στην ΕΚΤ, χωρίς να προβλεφθεί οικονομική ένωση των κρατών και θεσμοί μεταφοράς πόρων από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες όταν υπάρχει ανάγκη; Η Ελλάδα έγινε επί Σημιτικού «εκσυγχρονισμού» και επίσημα επαρχία της Γερμανικής αυτοκρατορίας και της Γαλλικής υπεροψίας, αλλά και άθυρμα των βόρειων ανεπτυγμένων κρατών γενικότερα.. Οικειοθελώς η Ελλάς απεμπόλησε το δικαίωμα της, να καθορίζει την Εθνική της Νομισματική πολιτική να υποτιμά το νόμισμα της, για να γίνεται ανταγωνιστική. Το ύψος της παραγωγής έμεινε στάσιμο, ενώ τα δάνεια των τραπεζών δινόντουσαν πιεστικά στους πελάτες υπηκόους, μετά από την απελευθέρωση της τραπεζικής πίστης. Και επί πλέον το ισχυρό λόμπι των τραπεζών κανόνισε να παίρνει δάνεια από την ΕΚΤ με 1% και να δανείζει τα κράτη με 5% και 6%. Και «έξω στις οδούς ουδέν άκουαν οι λαοί την βουή των επερχομένων γεγονότων» Η φούσκα της κατανάλωσης άρχισε να διογκώνεται σε προϊόντα Κεντροευρωπαϊκά και Ασιατικά. Και οι διεφθαρμένοι άνθρωποι, σε όλες τις βαθμίδες της διοίκησης άρχισαν να τσεπώνουν μίζες κι αρπαχτές μέχρι σκασμού. Πως νομίζατε ότι φθάσαμε ως εδώ; Άκοπα; Πολλές τσέπες πολλών φούσκωσαν υπερβολικά, και πολλοί τραπεζικοί λογαριασμοί στην Ελβετία και αλλού μπουμπούκιασαν. Κάποτε η φούσκα θα έσπαγε όπως έσπασε και στην Αμερική . Και ο λαός που στην μαζικότητα του γίνεται όχλος, και αποκτά διαφορετική ψυχολογία εξοργισμένος, που άρχισε να αισθάνεται στην τσέπη του την λιτότητα συνθηματολογεί επί δικαίων και αδίκων έξω από το Εθνικό κοινοβούλιο ¨ «Να καεί να καεί το μπουρδέλο η βουλή». Ασφαλώς η συντεχνία των βουλευτών για πολλά ευθύνεται. Ασφαλώς όμως και δεν πρέπει μαζί με τα ξερά να καίγονται και τα χλωρά. Είναι Εθνική και λαϊκή ανάγκη να διορθώνονται οι καταστάσεις και να υπάρχει δημόσιος έλεγχος «να πάνε κάποιοι φυλακή» όπως δίκαια απαιτεί ο λαός, και να λειτουργούν όλα εύρυθμα και νόμιμα, αλλά και να επαναφέρει η πολιτική το απολεσθέν προ πολλού δημόσιο ήθος της. Να μη φθάσουμε χειραγωγούμενοι από αδιαφανή συμφέροντα στο σημείο να καλούμε κάποιους «Άρειανούς» άσπιλους και αμόλυντους από την γενική σήψη, Εθνοσωτήρες τύπου Βγενόπουλου για να μας «σώσουν» Όπως αναδείχθηκε στην Ιταλία ο μεγιστάνας των ΜΜΕ και μεγαλοεπιχειρηματίας Σύλβιο Μπερλουσκόνι ,έπειτα από την σήψη του πολιτικού συστήματος στην γειτονική μας χώρα. Άλλωστε τους βουλευτές εμείς τους ψηφίζουμε. Πρέπει να εφαρμόζουν τα κόμματα αυτά που υπόσχονται και να μη κοροϊδεύουν τους ψηφοφόρους τους. Όταν «πάλι μας τάζουν ανάπηρη δημοκρατία» εμείς πρέπει να βγούμε στους δρόμους και να διεκδικήσουμε περισσότερη δημοκρατία και διαφάνεια. Όχι κατάργηση της βουλής δηλαδή καθόλου δημοκρατία και αυταρχικότερο καθεστώς, διότι υπηρετούνται αλλότρια συμφέροντα. Αλλά να τηρούνται οι νόμοι και να υπηρετεί η πολιτική το λαό, και όχι μερικούς ολιγάρχες και τους ξένους επικυρίαρχους φορείς του πλούτου, τις πολυεθνικές και τους τραπεζικούς ομίλους. Όπως και την αδιαφάνεια όπου επωάζεται η διαπλοκή και η διαφθορά. «Στις σημερινές συνθήκες κρίσης υπονομεύεται στην Ελλάδα κι άλλο το πολιτικό σύστημα. Τόσο από δικές του αστοχίες και λάθη, όσο και από σκόπιμες επιθέσεις εκείνων που επιδιώκουν να αμνηστεύσουν τα πεπραγμένα τους, αλλά και να το υποτάξουν. Ταυτόχρονα η κοινωνική συνοχή υποσκάπτεται από μέτρα μονόπλευρης λιτότητας που παράγουν δυσπιστία και απογοήτευση. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης απαιτούνται αποφασιστικά μέτρα μεταβολής των μηχανισμών κοινωνικής και οικονομικής αδράνειας σε παραγωγικές μηχανές δημιουργίας και κοινωνικής δικαιοσύνης».{ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ Συγγραφέας καθηγητής στο πανεπιστήμιο Πειραιά.}

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΑΙΟΣ {ΕΞ}ΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΣ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Ο λαός είναι αγανακτισμένος από την διαφθορά και την διασπάθιση του δημοσίου χρήματος. Σύμφωνα με έρευνες της διεθνούς διαφάνειας ένα 20% του ΑΕΠ ενθυλακώνεται από την διεφθαρμένη δημόσια διοίκηση. Ανίκανοι, αδιάφοροι, υπηρέτες μεγάλων συμφερόντων, καριερίστες και διεφθαρμένοι πολιτικοί, οδήγησαν την χώρα στο χείλος του γκρεμού και τον Παπανδρέου στο Δ.Ν.Τ. Το αίτημα του κόσμου τώρα ,που του μειώνουν τις απολαβές και τα κεκτημένα δικαιώματα χωρίς να φταίει, είναι να πάνε οι διεφθαρμένοι πολιτικοί και τα μεγαλοστελέχη των κομμάτων στην φυλακή. Κάτι που δύσκολα το βλέπω γιατί τα κόμματα εξουσίας αλληλοεπικαλύπτονται. Ας δούμε τι έκαναν οι αρχαίοι Αθηναίοι που φώτισαν την ανθρωπότητα με τον πολιτισμό τους. Αλλά πριν απ`αυτό διαβάστε τους στίχους τους οποίους αλίευσα από την «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΊΑ» και εκφράζουν την οργή του λαού για την πολιτική κατάσταση.
*Λήστεψαν την πατρίδα μας / μια αρμαθιά αλήτες / την είχαμε γι' ασπίδα μας / τη φάγαν οι αγύρτες.
Περίγελω την έκαναν / σε όλο τον πλανήτη / κι όλους εμάς μας ξέκαναν / τραβώντας μας τη μύτη./ Εκατομμύρια Γραικοί / σήμερα υποφέρουν / για να πλουτίσουν μερικοί / πολύ να διαφέρουν./ Πρέπει να τους συλλάβουνε / στον τοίχο να τους στήσουν / κάτι για να προλάβουνε / να μη μας αφανίσουν. / Ολα να τα δημεύσουνε / αυτά που έχουν κλέψει / είν' άσχημο να ρέψουμε / η βρύση έχει στερέψει./ Με άτεγκτους εισαγγελείς / θα βρούμε κάποια άκρη / κι όσο ψηλά αν είν' κανείς / να χύσει μαύρο δάκρυ. / Ο κόσμος δεν ευθύνεται / για άλλων τα κλεμμένα / παλεύει και αμύνεται / μα τώρα είν' χαμένα. / Ή Θόδωρος βαφτίστηκε / ή Ακης ή Κωστάκης / πολύ παρά οσμίστηκε κι έγινε γκανκστεράκης! / Φόλα λοιπόν στους άτιμους / αγχόνη στους λεχρίτες / αλάργ' από τους έντιμους / οι αρχιλωποδύτες». ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΤΗΣ
Ο οστρακισμός ήταν η δεκάχρονη απομάκρυνση από την Αθήνα των πολιτών που θεωρούνταν επικίνδυνοι για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος. Στην εισαγωγή του μέτρου αυτού εναντίον των επίδοξων τυράννων συνέτεινε ο φόβος των Αθηναίων για την εγκαθίδρυση τυραννίδας και για το λόγο αυτό αρκετές φορές εξορίστηκαν πολίτες που είχαν αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα και πολιτική δύναμη, τις οποίες θεωρήθηκε ότι θα τις χρησιμοποιούσαν κατά των συμφερόντων του δήμου. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη (Aθηναίων πολιτεία 22.4) ο νόμος καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη το 508/7 π.Χ.
Η Εκκλησία του δήμου στην έκτη πρυτανεία συζητούσε, εάν έπρεπε το χρόνο εκείνο, να εφαρμοσθεί ή όχι οστρακισμός. Στην περίπτωση που ψήφιζε υπέρ, τότε στην όγδοη πρυτανεία κάθε πολίτης έγραφε σε ένα όστρακο, δηλαδή σε ένα θραύσμα αγγείου, το όνομα του Αθηναίου που ήθελε να τιμωρηθεί. Για να εφαρμοστεί ο οστρακισμός σύμφωνα με ορισμένους μελετητές έπρεπε η Εκκλησία να συγκεντρώσει έξι χιλιάδες πολίτες, οπότε εξοριζόταν εκείνος το όνομα του οποίου ήταν γραμμένο στα περισσότερα όστρακα ή σύμφωνα με άλλους έπρεπε να μαζευτούν έξι χιλιάδες όστρακα που θα καταδίκαζαν τον ίδιο Αθηναίο.



Ο πολίτης που καταδικαζόταν σε οστρακισμό έπρεπε να εγκαταλείψει την Αθήνα σε δέκα ημέρες και να παραμείνει εξόριστος για δέκα χρόνια. Μετά, μπορούσε να επιστρέψει στην Αθήνα, επειδή στο διάστημα της εξορίας του δεν έχανε ούτε την ιδιότητα του πολίτη ούτε την περιουσία του. Από τους γνωστότερους Αθηναίους που εξορίστηκαν με τον τρόπο αυτό ήταν ο Αριστείδης (482 π.Χ.), ο Θεμιστοκλής (472/1 π.Χ.), ο Κίμων (462/1 π.Χ.) και ο Θουκυδίδης (443/2 π.Χ.).

ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΘΑ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ.ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Έλαβα μια επιστολή την οποία δημοσιεύω αυτούσια, κι όπου ο επιστολογράφος μιλάει για τα χάλια που έχει το πάρκιγκ της «Ρεγγίνας». Αν και δεν συμφωνώ με την επιθετικότητα της επιστολής ούτε με το ψευδώνυμο ως υπογραφή. Η εφημερίδα όμως δημοσιεύει όλες τις απόψεις και δεν ασκεί λογοκρισία. Τα στοιχεία του επιστολογράφου είναι στην διάθεση της στήλης. «Αγαπητέ κύριε. Παίρνοντας αφορμή από τις σκέψεις σας, που συχνά πυκνά… δαιμονίζουν τους αναγνώστες σας, θα ήθελα να αναφερθώ στον in situs Kουρουπητό που … στολίζει το κέντρο των Χανίων. Ένα …στολίδι που υποβαθμίζει προσβάλλει, ταπεινώνει, ευτελίζει την πόλη μας. Άραγε τι να σκέπτονται ξένοι τουρίστες- οι ιθαγενείς έχουν εθιστεί –που αναγκάζονται επ`αμοιβή να σταθμεύουν εκεί τα αυτοκίνητα τους;Τι εικόνες άραγε αποτυπώνουν στο μυαλό τους ή στις φωτογραφικές τους μηχανές; Καταλάβατε ότι αναφέρομε στο πάρκιγκ της «ΡΕΓΓΙΝΑ», εκεί όπου με την παρουσία του και τα σκουπίδια του ένα απορριμματοφόρο «στόλιζε» μέχρι χθες τον χώρο. Όπου πεσμένες πινακίδες –κοτζάμ Προμαχώνας δεν της κρατά όρθιες- μπάζα, στρώματα, παλιόρουχα βρωμαντικείμενα, αποπατήματα δίποδων και τετραπόδων… ευπρεπίζουν μαζί με παραμελημένα δέντρα και φυτά την όλη περιοχή. Ο κύριος Δήμαρχος πρέπει να εντάξει τα Χανιά στην «ΕΒΡΟΠΟΛ» διάβαζε «ένωση βρώμικων πόλεων της Ευρώπης» και να τα καθιερώσει σαν αρχόντισσα της βρωμιάς, αντί του αναχρονιστικού «πόλη αρχόντισσα» που στόλιζε τα προεκλογικά του φυλλάδια. Πως είναι δυνατόν ο κύριος ciriaco που εκδράμει συνεχώς στας Ευρώπας να μην εννοεί τι σημαίνει καθαρή και μάλιστα ιστορική πόλη; Σε ποιά μικρή ή μεγάλη πόλη της Ευρώπης ένα τέτοιο μόρφωμα χαρακτηρίζεται πάρκιγκ; Όπου μάλιστα ο Δήμαρχος κόβει μονέδα και επιβάλει πρόστιμα; Στον καθ`ένα μας αξίζουν ειλικρινά συγχαρητήρια διότι επιτρέπει στον όποιο …Ζωνιανό- στην περίπτωση μας Δήμαρχο να επιβάλλει την δική του αισθητική;
ΦΙΛΙΚΑ “GERONIMO”

ΒΡΟΧΗ ΤΑ ΦΑΚΕΛΑΚΙΑ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ
ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΦΑΚΕΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΧΑΝΙΆ;
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Είναι νοσηρό το φαινόμενο των φουσκωμένων "φακελακιών" που αιτούνται ορισμένοι γιατροί από τους ασθενείς στα νοσοκομεία μας. Είναι μια ντροπή μια καταισχύνη του συστήματος υγείας, μία χρόνια πληγή που πυοροεί ,στο σώμα του Εθνικού συστήματος υγείας. Οι εξουσίες το γνωρίζουν καλά ,αλλά καμία εξουσία δεν έβαλε βαθειά το μαχαίρι στο κόκαλλο πόσο μάλλον η κυβέρνηση της Ν.Δ που εκχώρησε περισσότερους τομείς στον ιδιωτικό τομέα της υγείας για να θησαυρίσουν οι ιδιώτες σε βάρος των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων. Δεν προσπαθούν οι εξουσίες με δρακόντια μέτρα με αυστηρό έλεγχο να θεραπεύσουν μια από τις χρόνιες πληγές του ΕΣΥ που είναι ο αθέμιτος χρηματισμός των γιατρών . Οι εξουσίες είναι υπεύθυνες και συνένοχες για τα χάλια του ΕΣΥ. Θα μου πήτε ότι έχουν ευθύνες και οι ασθενείς όταν δίνουν φακελάκια και δεν κάνουν καταγγελίες στην αστυνομία. Γιατί εσείς όταν σας έχουν βάλλει ένα πιστόλι στον κρόταφο αν δεν δώσετε το πορτοφόλι σας πηγαίνετε εκείνη την στιγμή στον εισαγγελέα; Το ίδιο ισοδυναμεί όταν χρειάζεστε επειγόντως εγχείριση και δεν σας δέχονται με διάφορα προσχήματα μέχρι να δώσετε το φακελάκι. Θυμάμαι ότι πέρυσι πήγα με έναν δικό μου άνθρωπο στο Νοσοκομείο Χανίων για να του βγάλουν ένα λίπωμα και του είπαν¨ "Έλα μετά 4-5 μήνες ξανά". Επειδή δεν ήταν κάτι σοβαρό προτίμησε να πληρώσει για να εξυπηρετηθεί σε ιδιώτη γιατρό. Πρν μερικά χρόνια έτυχε ένα πρόβλημα υγείας σε ένα συγγενή μου και πήγε σε νοσοκομείο του Ηρακλείου. Τον κρατούσαν εκεί επί μέρες μέχρι να δώσει το φακελάκι. Πρίν εξέλθει από το Νοσοκομείο ζήτησε ο άπληστος γιατρός από τους δικούς του κι άλλο φακελάκι. Τουλάχιστον στην δεύτερη δόση οι δικοί του έπρεπε να τον καταγγείλουν στην αστυνομία. Όταν τους το υπέδειξα μου απάντησαν. "Κι αν ξαναπέσει στα χέρια του τι θα γίνει"; Φοβάται ο κόσμος και δεν θέλει μπλεξίματα και προτιμάει να πληρώνει. Εγώ βέβαια δεν συμφωνώ με την συμπεριφορά αυτή ,γιατί είναι νοοτροπία ραγιά ,δούλου και όχι ελεύθερου πολίτη που διεκδικεί τα δικαιώματα του σε ένα Ευρωπαϊκό κράτος. προ διμήνου περίπου ένας καλός μου φίλος βρέθηκε να νοσηλεύετε στο νοσοκομείο Χανίων . Έγινε η διάγνωση και περιμένει να τον ειδοποιήσουν για τα περαιτέρω. Αλλά...Μόλις πηγαίνει να ρωτήσει την ημερομηνία εισαγωγής του δίνουν αναβολές. "Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας". Εσείς τι λέτε;
________________________________________

ΑΧ, ΡΕ ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑ ΒΙΑΣΤΗΚΕΣ ΝΑ ΠΑΡΑΔΟΘΕΙΣ ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
«Έχεις χρέος να μισείς αν το μίσος σου για το δίκιο του ανθρώπου δουλεύει, να μισείς όποιον πάει στο χωράφι σου και τον τίμιο ιδρώτα σου κλέβει.».ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ
Μπορεί να προσερχόμαστε ως λαός κάθε τέσσερα χρόνια στις κάλπες για να προσδίδουμε δημοκρατική νομιμότητα στο πολίτευμα αλλά μόνο για δημοκρατία δεν πρόκειται. Μήπως διεξάγεται δημοκρατικός διάλογος και συναποφασίζουν λαός και πολιτική ηγεσία ; Μήπως μας ερωτούν ποιός επιθυμεί να πάρει τον λόγο «τοις αγορεύει βούλεται»; στην εκκλησία του δήμου όπως στην αρχαία αγορά; Σε τελική ανάλυση ο λαός είναι «και κλαμένος και δαρμένος» και αδικημένος και άγρια εκμεταλλευόμενος από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Η σύγχρονη έμμεση κοινοβουλευτική δημοκρατία δυτικοευρωπαϊκού τύπου, δεν πήρε τις αρετές της και την αμεσότητα της αρχαίας Αθηναϊκής δημοκρατίας αλλά μόνο την διαφθορά της. Γιατί διαφθορά και κλοπή δημοσίου χρήματος, υπήρχε από τότε που υπήρξαν οργανωμένες κοινωνίες. Και θα υπάρχει όσο υπάρχουν εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι. Απλά πρέπει να υπάρχει διαφάνεια στην διαχείριση των κοινών ,να υπάρχει ισονομία και ισοπολιτεία για όλους τους πολίτες, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, και να τιμωρούνται παραδειγματικά οι διεφθαρμένοι παράγοντες του δημόσιου βίου. Στην χώρα μας τα πολιτικά κόμματα που κυβέρνησαν μετά το 1974 αλληλεπικαλύπτονται , κάνει πλάτες όπως λέει ο λαός το ένα κόμμα στο άλλο, σύμφωνα με την λαϊκή παροιμία.» Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει». Σε ποιά ευνομούμενη κοινωνία κλείνει νύκτα η βουλή, για να παραγραφούν τα αδικήματα των βουλευτών όπως έγινε πέρυσι το Μάϊο επί Ν.Δ; Σε ποία πολιτεία οι βουλευτές δικάζουν άλλους βουλευτές; Διάβασα σήμερα στον τύπο ότι πέντε Κινέζοι εκτελέστηκαν για διαφθορά. Επειδή εμείς είμαστε δημοκρατική και ουμανιστική χώρα γιατί κανείς τουλάχιστον διεφθαρμένος δεν πάει φυλακή; Ακόμη και ένας έντιμος ομότιμος καθηγητής της νομικής και γραμματέας της βουλής για ένα διάστημα στην δεκαετία του 80 επί ΠΑΣΟΚ, νοσταλγεί τον …Κουφοντίνα. Είναι μεγάλη η αγανάκτηση ορισμένων διανοουμένων, τουλάχιστον όσων δεν σιτίζονται με παχυλές αμοιβές από το δημόσιο ταμείο και έχουν δημόσιο λόγο. Ακολουθεί απόσπασμα άρθρου του καθηγητή Κώστα Μπέη από την «Ελευθεροτυπία» της 19-5-2010.






« Μόνον ως παρωδία δημοκρατικού πολιτεύματος μπορεί να εκληφθεί εκείνο το μόρφωμα, στο πλαίσιο του οποίου η Αντιπολίτευση διακηρύσσει ότι θα μεταμορφώσει την Ελλάδα σε Δανία του Νότου, καθώς και ότι προς τούτο «τα λεφτά υπάρχουν», κι ύστερ' από ελάχιστους μήνες καλεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να επιβάλει τους εξοντωτικούς περιορισμούς που ήδη πλήττουν αποκλειστικώς τους μισθωτούς και συνταξιούχους, και μάλιστα, όχι για χάρη κάποιων αναγκαίων μεγάλων δημόσιων έργων, αλλά προκειμένου να διασφαλιστεί η πληρωμή των δανειστών της χώρας για τις ήδη ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις, των οποίων το προϊόν «Κύριος οίδε» ποιοι και πώς λαφυραγώγησαν...
Το μόνο παρήγορο, μέσα σ' αυτόν τον φριχτό καταποντισμό της πατρίδας μας, είναι ότι άρχισαν να υψώνονται φωνές για την ανάγκη να ενταφιαστεί το ψευδεπίγραφο μόρφωμα της ματαχουντικής ελληνικής δημοκρατίας και, δίχως καθυστέρηση, να εκλεγεί και να συνέλθει Συντακτική Συνέλευση, με συγκεκριμένες αποστολές:
* Να καταργήσει την πολιτική ως κερδοφόρο επάγγελμα και ως κληρονομητό οικογενειακό αγαθό αφορολόγητο κρυφού πλούτου.
* Να διασφαλίσει τη δέσμευση κάθε νέας κυβέρνησης, που θ' αναδύεται από τις εκάστοτε βουλευτικές εκλογές, ότι δεν θα νομοθετεί έξω από τις προεκλογικές αυτοδεσμεύσεις της.
* Να περιορίσει την πολυτελή σύνθεση της Βουλής σε εκατό βουλευτές, με μόνον ένα έμμισθο συνεργάτη καθενός των, και με την ανεξαίρετη υπαγωγή των υπαλλήλων της Βουλής στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών κατά τους κοινούς νόμους των δημόσιων υπαλλήλων.
* Να διασφαλίσει την πλατιά δημοσιότητα στο Διαδίκτυο όλων των κρατικών δαπανών και τον δραστικό έλεγχο της αξιοπιστίας των.
* Να καθιερώσει τον ανοιχτό στο Διαδίκτυο δημόσιο έλεγχο της περιουσιακής κατάστασης κάθε δημόσιου λειτουργού και υπαλλήλου, περιλαμβανομένων και των τραπεζικών καταθέσεων των ίδιων και των στενών συγγενών και συνεργατών τους.
* Να καθιερώσει την άμεση θέση σε διαθεσιμότητα κάθε κατονομαζόμενου δημόσιου λειτουργού, πολιτικού υπαλλήλου, στρατιωτικού και αστυνομικού, για τον οποίο προέκυψαν υπόνοιες δωροληψίας, με παράλληλη συντηρητική κατάσχεση της οικογενειακής περιουσίας του.
Θα αναρωτηθεί ίσως ο καλοπροαίρετος αναγνώστης πώς θα πειθαναγκαστούν τα κόμματα εξουσίας, με τα αναιδή στον αντίλογο στελέχη, να στέρξουν σε μια τέτοια θεσμική αυτοκτονία τους. Η απάντηση περιάγει μεν σε αμηχανία, όμως δεν είναι αξεπέραστη. Και τούτο, για τους ακόλουθους δύο λόγους:
- Πρώτον, γιατί είναι πια καιρός ο κατά τα άλλα σεβαστός κύριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν' ανταποκριθεί στο επαναλαμβανόμενο επιτακτικό αίτημα να προχωρήσει στη συγκρότηση ομάδας ανεπίληπτων προσωπικοτήτων (όπως του Β. Μαρκεζίνη, του Ν. Αλιβιζάτου, του Κ. Χρυσόγονου, κ.ά.) για τη σύνταξη σχεδίου νέου Συντάγματος, που να καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες για τη λειτουργία ενός έντιμου, δημοκρατικού και λειτουργικά αξιόπιστου κράτους. Και
- δεύτερον, γιατί, διαφορετικά, είναι φανερό ότι ανοίγει ο δρόμος για ανώμαλες και τραγικές εξελίξεις. Καταστάσεις, τις οποίες άλλοτε με φρίκη θ' ακούγαμε, ήδη όμως πολλοί και σοβαροί συμπολίτες μας τις βλέπουν ως τη μοναδική διέξοδο: τη φονική αυτοδικία!
Δεν πρόκειται να κατονομάσω φίλτατο και καταξιωμένο συνταξιούχο ανώτατο δικαστικό λειτουργό, όμως δεν είναι δικό μου ρητορικό σχήμα η διαβεβαίωση ότι, με ανάμεικτα συναισθήματα ανακούφισης και τρόμου, τον άκουσα να βγάζει τον καημό της καρδιά του: «Αχ, ρε Κουφοντίνα! Βιάστηκες να παραδοθείς...». Και πολύ φοβάμαι ότι, αν δεν ανατραπεί συντομότατα το σάπιο καθεστώς, ο τραγικός καημός για έναν νέο Κουφοντίνα θα υψωθεί ως γενική κραυγή αγωνίας για το μέλλον της πατρίδας και των παιδιών μας».

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ « ΚΟΡΑΚΙΑ» ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ.ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Συνασπισμένοι λίγοι Αμερικάνικοι επενδυτικοί όμιλοι κερδοσκόπησαν με αγριότητα σε βάρος τη Ελλάδος αναγκάζοντας την χώρα μας να προσφύγει στο Δ. Ν.Τ με τους γνωστούς επαχθείς όρους για τους εργαζομένους και την μεσαία τάξη. Το ερώτημα είναι γιατί ούτε ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δεν έβαλε μια τάξη σε αυτήν την αγριότητα την επιθετικότητα και την βουλιμία των γιγαντιαίων κερδοσκοπικών κεφαλαίων ; Μάλιστα γράφτηκε στις εφημερίδες ότι είχε σημαντική στήριξη στην προεκλογική του εκστρατεία από την Γουόλ Στρήτ. Κρίμα γιατί είχαν εναποθέσει πολλές ελπίδες τα μη προνομιούχα στρώματα του λαού των ΗΠΑ, αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος λόγω του ηγεμονικού ρόλου της Αμερικής. Η Ευρωπαϊκή ένωση τι έκανε στην προκειμένη περίπτωση να υπερασπιστεί το νόμισμα της; Ποιά Ευρωπαϊκή Ένωση ; Η Ένωση ανεξαρτήτων κρατών εννοείς κύριε μου που νοιάζεται το καθένα για τα συμφέροντα του; «.Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ» είπε ο ποιητής. Όπως και για να ολοκληρωθεί η ιδέα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης .Όνειρο Ευρωπαίων ουμανιστών όπως ο Ρομπέρ Σουμάν, ο Ντε Γκάσπερι, ο Ζαν Μονέ, ο Αντενάουερ. H Nεοφιλελεύθερη εκδοχή του καπιταλισμού συνίσταται στη κυριαρχία των αγορών χωρίς όρους και όρια. Η συγκέντρωση πακτωλού χρημάτων στα χέρια των πολυεθνικών ομίλων κι η φοροαποφυγή των ομίλων αυτών. Όπως και η συγκέντρωση τεράστιων χρηματικών ποσών στα χέρια κερδοσκοσπικών “heads funds” έχει εντελώς αλλοιώσει την έννοια της δημοκρατίας και της απόφασης των πολιτών για την τύχη τους μέσων των πολιτικών τους αντιπροσώπων. Εάν δεν υπάρξει οργανωμένη σθεναρή αντίσταση από την νέα αριστερά και τα κοινωνικά και οικολογικά κινήματα, στην διεθνή κερδοσκοπία θα βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας κράτη να καταρρέουν και λαούς να εισέρχονται σε στάδιο αθλιότητας. Κι εμείς «άβουλοι και μοιραίοι αντάμα θα περιμένουμε κάποιο θαύμα» παραμένοντας απαθής στην ιδιώτευση μας μπροστά στους τηλεοπτικούς μας δέκτες.
Διαβάζουμε στο "Βήματης Κυριακής» σε ρεπορτάζ του Γ. Τσιάρα. για το διπλό παιχνίδι της “goldman saks” και των άλλων μεγάλων τραπεζών που ασχολούνται με τα κρατικά χρέη . «Το σημείο κλειδί της όλης υπόθεσης έγκειται ακριβώς στο διπλό παιχνίδι της Γκόλντμαν» και των άλλων μεγάλων τραπεζών που παίζουν δυνατά στις αγορές χρέους. Σήμερα ξέρουμε ότι η πανίσχυρη τράπεζα του Χανκ Πόλσον {ο Λοϊντ Μλανκφάϊντ ανέλαβε μετά την μετακόμιση Πόλσον στο υπουργείο οικονομικών } από την μια μεριά του τραπεζιού θησαύριζε από την «έξυπνη» διαχείριση του Ελληνικού χρέους και τις «συμβουλές», και από την άλλη ποντάριζε εκ του ασφαλούς ενάντια στην επιβίωση του Ελληνικού κράτους, σε συνεργασία με τον συνεπώνυμό του της Paulson co. Είναι άλλωστε μαζί με την J.P. Morgan και την Γερμανική Deutsche Bank του …φιλλέληνα, εσχάτως Γιόζεφ Άκερμαν, ο μεγαλύτερος παίκτης στην παντελώς αδιαφανή αγορά των crendit default swaps, των ασφάλιστρων έναντι κινδύνων{ ρίσκου χρεοκοπίας} που μας οδήγησαν κυριολεκτικά στον πιστωτικό τάφο, και την χαλύβδινη αγκαλιά του Tαμείου. H βασική στρατηγική της Γκόλντμαν- της ιστορικής «Φίρμας» στην οποία ο μακαρίτης ο Γκαλμπραίηθ αφιέρωσε ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο αναφοράς του για την κρίση του 1929 –είναι όπως προκύπτει με την υπόθεση με το δομημένο προϊόν abacus να «καταπίνει»τους πελάτες θύματα της.
: δίκαια η “liberation” την αποκαλεί « τράπεζα βαμπίρ» όπως δίκαια και ο Μάϊκλ Μουρ την έκανε αρνητικό πρωταγωνιστή στο εξαιρετικό περυσινό ντοκιμαντέρ του : «Καπιταλισμός μια Ερωτική Ιστορία». Όπως εξηγεί στο φίλμ ένας "ινσίντερ" της γουόλ στρήτ η γκόλντμαν σακς είναι μακράν η πρώτη τράπεζα σε κατασχέσεις {πρώτων} κατοικιών εντός των Η.Π.Α… Το σκάνδαλο όμως δεν είναι μόνο οικονομικό., είναι πρωτίστως πολιτικό: Το γεγονός ότι ίδιος ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ FED, ο Μπεν Μπερνάνκι , ένιωσε την ανάγκη να δηλώσει ενώπιον του Κογκρέσου ότι η Γκόλντμαν Σακς δεν διέπραξε κανένα αδίκημα όταν βοήθησε την Ελλάδα να μειώσει το επίπεδο του ελλείμματος της τα λέει όλα. Παρά το γνωστό ρόλο της ΓΚΟΛΝΤΜΝ ΣΑΚΣ συνεχίζει το δημοσίευμα ο πρωθυπουργός και ο στενός οικονομικός πυρήνας του υπουργείου οικονομικών συνεχίζουν τις επαφές με στελέχη της Γκόνλντμαν Σακς και ζητούν τις «σοφές συμβουλές» του Τζορτζ Σόρος.

ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
«Ήρθαν «ντυμένοι φίλοι» αμέτρητες φορές οι εχθροί μου το παμπάλαιο χώμα πατώντας και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με την φτέρνα τους». Οδυσσέας Ελύτης
«Το πνεύμα του καπιταλισμού τρύπωσε στην καρδιά της δημοκρατίας, υπαγορεύοντας της ,τις αξιολογικές προϋποθέσεις του και τους κανονιστικούς προσανατολισμούς του. Η δημοκρατική ιδέα υπέστη έτσι ένα εκφυλισμό. Οι αρετές του πολίτη υποκαταστάθηκαν από τις στρατηγικές των εγωιστικών ατόμων που αναζητούν μόνο τα συμφέροντα τους και την μεγιστοποίηση των τελευταίων, όποιες κι αν είναι οι συνέπειες για τον πλησίον. Στο παράδειγμα της «δημοκρατίας της αγοράς» ανταποκρίνεται η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα των «παγκοσμιοποιητικών καθεστώτων» που στηρίζονται στα δόγματα της λυτρωτικής , παγκοσμιοποίησης, «παραμελώντας τα κοινωνικά δικαιώματα του πολίτη, στο όνομα του ανταγωνιστικού λόγου και εγκαταλείποντας στις χρηματιστηριακές αγορές τη συνολική διεύθυνση των δραστηριοτήτων της κυριαρχούμενης κοινωνίας.». «Το κοινό ιδανικό τους είναι η παγκόσμια κοινωνία των καταναλωτών».{ ΠΙΕΡ ΑΝΤΡΕ ΤΑΓΚΙΕΦ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ}
Οι χρηματιστηριακές αγορές είναι υπεύθυνες για την σημερινή καπιταλιστική κρίση που έφερε την κρίση στην πραγματική οικονομία και στις πλάτες των εργαζομένων και των μεσαίων στρωμάτων. Με την αδιαφανή και ασυγκράτητη και χωρίς κανόνες από το πολιτικό σύστημα κερδοσκοπία τους . Με τα χρηματιστηριακά παράγωγα και τις φούσκες των ακινήτων στις Η.Π.Α. Με την επίθεση στα δημόσια χρέη των κρατών . Σύμφωνα με έγκυρα δημοσιεύματα η «Γκόλντμαν Σακς» αφού έκλεισε την ανταγωνίστρια «Λήμαν Μπράδερς» κυριαρχεί στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Στην περίπτωση της Ελλάδος την διευκόλυνε να μεταθέσει το χρέος της , σε επόμενο χρόνο μετά την εμπόδισε να βρει χρήματα από τις αγορές σε λογική τιμή με χαμηλά επιτόκια, και επί πλέον στοιχημάτισε στην πτώχευση της Ελλάδος , επειδή είναι αδύνατος κρίκος λόγω των μεγάλων χρεών {120% του Α.Ε.Π}, των δημοσιονομικών ελλειμμάτων 13,6% του Α.Ε.Π, και του ελλειμματικού ισοζυγίου εξωτερικών εμπορικών συναλλαγών, και ύστερα θα πήγαινε σε άλλες χώρες του νότου να επιτεθεί για να ξηλώσει σιγά, σιγά το ευρώ. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το αντιλήφθηκαν έστω και καθυστερημένα και αντέδρασαν μόνο αφού επέβαλαν επαχθείς όρους στην Ελλάδα, με ένα πακέτο για την ευρωζώνη 720 δις ευρώ. Μία άλλη εταιρεία που ήταν πριν επενδυτικό τμήμα της «Λήμαν Μπράδερς» που έκλεισε, πώλησε περίπου 2 εκατομμυρίων ευρώ μετοχές της Εθνικής που δίνει τον τόνο στον χρηματιστήριο Αθηνών και έριξε σε ιστορικό χαμηλό τις τιμές της Εθνικής στο ΧΑΑ. Αύριο θα αγοράσει τις μετοχές της Ε.Τ.Ε και άλλων εταιρειών για κομμάτι ψωμί. Διότι έτσι βγάζει τεράστια κέρδη το διεθνές κεφάλαιο και όχι από την παραγωγική διαδικασία. Παρ`όλα αυτά οι ηγεσίες των μεγάλων καπιταλιστικών κρατών δεν έχουν ακόμη αποφασίσει ούτε για το διεθνή φόρο στις παγκόσμιες συναλλαγές γνωστό ως φόρο «Τόμπιν» που έχουν προτείνει προοδευτικοί οικονομολόγοι. Η ασυδοσία του καπιταλισμού θα είναι και η αυτοκαταστροφή του , τουλάχιστον όπως λειτουργεί υπό τις παρούσες συνθήκες «Γιαυτό το διακύβευμα σήμερα είναι να γίνει δυνατή μια συμμαχία ,ανάμεσα στην παράδοση του πολιτειακού ρεμπουπλικανισμού και το οικολογικό σχέδιο επιβάλλοντας μια ηθική του μέλλοντος στηριγμένη στη φροντίδα για το καλό των επερχομένων γενεών. Να πλεχτεί η πολιτειακή επιταγή της συμμετοχής και η ηθική αρχή της υπευθυνότητας. Να ξαναπλεχτούν επομένως οι δεσμοί μεταξύ ηθικής και πολιτικής».
«{Πιέρ Αντρέ Ταγκίεφ -Παγκοσμιοποίηση και δημοκρατία»»

Ελευθεροτυπία, Σάββατο 15 Μαΐου 2010
Ούτε λύκοι ούτε άγγελοι• απλώς άνθρωποι
Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ
Ανταγωνιστικότητα, επιθετικότητα και βία αποτελούν τυπικά γνωρίσματα όχι μόνο της ζωικής αλλά και της ανθρώπινης συμπεριφοράς• θεωρούνται, μάλιστα, εξίσου σημαντικά και ανεξάλειπτα με τη συντροφικότητα, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Ανέκαθεν αυτές οι αντιδράσεις συμπεριφοράς αναγνωρίζονταν ως οι αναπόφευκτες εκδηλώσεις της «ανθρώπινης φύσης», μιας ασαφώς προσδιορισμένης -και άρα σκοτεινής- βιο-πολιτισμικής οντότητας, που προδιαγράφει, υποτίθεται, τα όρια κάθε ατομικής ή συλλογικής συμπεριφοράς μας.
αποτροπιασμό μας για τις αναρίθμητες δολοφονίες, σφαγές και γενοκτονίες, που «κοσμούν» την ανθρώπινη ιστορία, διστάζουμε να αναγνωρίσουμε, πόσω μάλλον να κατανοήσουμε, το γιατί η φαινομενικά «κτηνώδης» επιθετικότητα και η λεγόμενη «τυφλή» βία αποτελούν τα σταθερά και δυσεξάλειπτα συστατικά της κοινωνικής μας ζωής.
Αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε η πρόσφατη δολοφονία των τριών εργαζομένων της Marfin, θυμάτων της ανείπωτης μητροπολιτικής βίας, που αυτή τη φορά εκδηλώθηκε όχι από τα όργανα της τάξης αλλά από κάποια άτομα του «αντιεξουσιαστικού» χώρου, που υποτίθεται ότι αμφισβητούν στην πράξη κάθε κρατική, οικογενειακή και εργασιακή βία.
Προτάθηκαν διάφορες κοινωνικές, πολιτικοοικονομικές, ψυχολογικές εξηγήσεις, που επιχείρησαν να εκλογικεύσουν τέτοιες φαινομενικά «αναίτιες» ή «παράλογες» εκδηλώσεις της ανθρώπινης επιθετικότητας. Καμία, όμως, από αυτές τις εξηγήσεις δεν στάθηκε στους νευροβιολογικούς μηχανισμούς που, ενώ αποτελούν το φυσικό υπόστρωμα για την εκδήλωση κάθε βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς μας, υποβαθμίζονται συστηματικά από τις κυρίαρχες κοινωνιολογικές θεωρίες της επιθετικότητας. Και ας σημειωθεί ότι μιλάμε για το «υπόστρωμα» και όχι για τα «αίτια» που προκαλούν ή, ακριβέστερα, πυροδοτούν τις εκδηλώσεις βίας.
Μετά τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις της ηθολογίας, της κοινωνιοβιολογίας και πιο πρόσφατα της εξελικτικής ψυχολογίας, θεωρείται πλέον αναμφισβήτητο και ευρύτατα αποδεκτό ότι η επιθετική συμπεριφορά των ζώων καθορίζεται από έμφυτους βιολογικούς παράγοντες. Πολύ σοβαρότερες αντιστάσεις συναντά, ακόμη και σήμερα, η αποδοχή της ανθρώπινης επιθετικότητας ως έμφυτης βιολογικής συμπεριφοράς. Ως συμπεριφοράς δηλαδή που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από εξωγενείς περιβαλλοντικούς, μαθησιακούς και εν τέλει κοινωνικούς παράγοντες, αλλά και από τις εγγενείς βιολογικές δομές που διαμορφώθηκαν από την εξελικτική ιστορία του είδους μας.
Πρόκειται για τη γνωστή και, όπως ελπίζουμε να δείξουμε, εντελώς στείρα αντιπαράθεση της βιολογίας με την Παιδεία. Τη διάζευξη και τον αμοιβαίο αποκλεισμό των βιολογικών παραγόντων (εξελικτικών, γονιδιακών, εγκεφαλικών) από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στη διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Εμμένοντας κανείς στον έναν από τους δύο πόλους αυτής της αντιπαράθεσης, καταλήγει σε μια εσφαλμένη, δηλαδή αποσπασματική και παραπλανητική, εικόνα της ανθρώπινης κατάστασης. Μιας όντως ιδιότυπης βιολογικής κατάστασης, η οποία, επειδή δεν θεωρείται απλώς «ζωώδης», δεν σημαίνει βέβαια ότι είναι και... αγγελική.
Ξυπνά μέσα μας το κτήνος
Σε ό,τι αφορά την έρευνα της ζωικής και της ανθρώπινης βίας, οι σημαντικότερες πρόοδοι έχουν σημειωθεί στην Ηθολογία, τη σχετικά νέα επιστήμη που μελετά με τις μεθόδους των φυσικών επιστημών την ατομική και ομαδική συμπεριφορά των έμβιων όντων. Μια πρώτη θεμελιώδης εννοιολογική και πραγματολογική διάκριση που προέκυψε από τις πολυάριθμές ηθολογικές έρευνες είναι ότι δεν πρέπει να ταυτίζεται η επιθετική συμπεριφορά με την επιθετικότητα.
Ενώ ο όρος «επιθετικότητα» αναφέρεται στους ενδογενείς αιτιακούς παράγοντες και τους μηχανισμούς που προδιαθέτουν έναν οργανισμό σε βίαιη δράση απέναντι σε μέλη του ίδιου ή διαφορετικού είδους, η «επιθετική συμπεριφορά» περιορίζεται σε συγκεκριμένες εκδηλώσεις (απειλή, θυμός, ανταγωνισμός και ενδεχομένως βίαιη επίθεση).
Μια δεύτερη σημαντική διαφοροποίηση των επιθετικών ή και βίαιων συμπεριφορών έχει να κάνει με το αν αυτές απευθύνονται σε μέλη της ίδιας ομάδας ή του ίδιου είδους (ενδοειδική) ή σε μέλη διαφορετικών ειδών (δια-ειδική επιθετική συμπεριφορά). Για παράδειγμα, μια γάτα συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά όταν επιτίθεται σε ένα ποντίκι απ' ό,τι όταν επιτίθεται σε μια άλλη γάτα. Και αυτό ισχύει για όλα τα ζώα, ανεξάρτητα αν είναι αρπακτικά, «αιμοβόρα» σαρκοφάγα ή «ειρηνικά» φυτοφάγα. Η καθολικότητα των επιθετικών εκδηλώσεων, καθώς και το γεγονός ότι δεν αποτελούν καθόλου αποκλειστικό προνόμιο των αρπακτικών ζώων, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να δοθεί μια εξελικτική ερμηνεία της σημασίας τέτοιας συμπεριφοράς για την επιβίωση των ζωικών ειδών.
Επομένως, η επιθετική συμπεριφορά δεν αποτελεί ένα μοναδικό και ενιαίο φαινόμενο, αλλά περιλαμβάνει ένα πολύ ευρύ φάσμα αντιδράσεων που διαφοροποιούνται τόσο ως προς τα διαφορετικά πρότυπα συμπεριφοράς που υιοθετούνται σε διαφορετικές περιστάσεις όσο και ως προς τα ενδογενή ή εξωγενή αίτια που πυροδοτούν αυτές τις εκδηλώσεις.
Οπως αναφέραμε ήδη, με τον όρο «επιθετικότητα» οι ηθολόγοι περιγράφουν την εσωτερική κατάσταση και τους εσωτερικούς βιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην προδιάθεση ενός οργανισμού να εκδηλώνει κάποια επιθετική συμπεριφορά. Αρα, το μόνο κριτήριο που διαθέτουμε για την ανίχνευση της επιθετικότητας ενός οργανισμού είναι η επιθετική συμπεριφορά που αυτός εκδηλώνει σε διάφορες περιστάσεις. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά ειδικά το ανθρώπινο είδος, η διαπίστωση της επιθετικότητας δεν είναι αποκλειστικά συμπεριφοριστική. Με άλλα λόγια, η ανθρώπινη επιθετικότητα δεν εξωτερικεύεται πάντα μέσω μιας συγκεκριμένης επιθετικής ή βίαιης σωματικής συμπεριφοράς.
Ισως γι' αυτό οι περισσότεροι ηθολόγοι επιμένουν στο ότι η επιθετικότητα δεν είναι μια μετρήσιμη ποσότητα, αλλά μια βολική έννοια για την περιγραφή των περίπλοκων εσωτερικών μηχανισμών -νευροφυσιολογικών, νευρωνικών και νευροχημικών- που εμπλέκονται άμεσα στην εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς. Η επιθετικότητα, συνεπώς, δεν είναι σχεδόν ποτέ μια αυθαίρετη ή παράλογη αντίδραση, αλλά η απάντηση του οργανισμού σε κάποια εξωτερικά ερεθίσματα. Εξωτερικά ερεθίσματα που, ανάλογα με την ένταση και τη σπουδαιότητά τους, προκαλούν την ενεργοποίηση ή την καταστολή των ενδογενών επιθετικών μηχανισμών.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει πραγματοποιηθεί εντυπωσιακή πρόοδος όσον αφορά την κατανόηση του εγκεφαλικού υποστρώματος και των νευροβιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται στην πυροδότηση της επιθετικής συμπεριφοράς. Οι νευροεπιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν κάποιες παλαιοεγκεφαλικές δομές (δηλαδή κάποιες εξελικτικά αρχαιότερες δομές του εγκεφάλου) που δραστηριοποιούνται πάντα όταν εκδηλώνουμε κάποια επιθετική ή βίαιη συμπεριφορά.
Για παράδειγμα, σε ορισμένες ενστικτώδεις αντιδράσεις επίθεσης ή φυγής, αποφασιστικό ρόλο παίζουν οι υποφλοιώδεις δομές του εγκεφάλου, όπως ο δικτυωτός σχηματισμός, το μεταιχμιακό σύστημα, ο ιππόκαμπος, η αμυγδαλή, ο θάλαμος και ο υποθάλαμος, που εμπλέκονται στην ταχύτατη (και άρα μη συνειδητή) ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Μολονότι αρχικά οι ερευνητές πίστεψαν ότι σε αυτές τις αρχαϊκές εγκεφαλικές δομές εντοπίζονται τα «κέντρα» της επιθετικότητας, σήμερα θεωρείται βέβαιο ότι τέτοια αυστηρά προδιαγεγραμμένα ανατομικά «κέντρα» δεν υπάρχουν. Αντίθετα, στην εμφάνιση βίαιης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς φαίνεται πως εμπλέκονται ευρύτατα νευρωνικά κυκλώματα διάσπαρτα σε ολόκληρο τον εγκέφαλό μας.
Η επιθετικότητα και η βία αποτελούν μια επίμονη παρουσία σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Μήπως αυτό σημαίνει ότι κάποτε θα πρέπει επιτέλους να αποδεχτούμε ότι ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως «επιθετικό ον» και ότι η παραληρηματική βία των εχθροπραξιών ενός πολέμου ή ο λυσσαλέος οικονομικός ανταγωνισμός είναι διαχρονικά και άρα μη ιστορικά φαινόμενα, που πηγάζουν από ένα «ένστικτο» επιθετικότητας εγγεγραμμένο κάπου στα γονίδιά μας;
Στα δύο παραπάνω βασανιστικά ερωτήματα η απάντηση τόσο του Konrad Lorenz, ενός από τους πατέρες της Ηθολογίας, όσο και του Edward Ο. Wilson, πρωτεργάτη στη δημιουργία της Κοινωνιοβιολογίας, είναι ανεπιφύλακτα θετική. Αμφότεροι πιστεύουν ακράδαντα ότι κάθε ζωική ή ανθρώπινη συμπεριφορά αποτελεί την έκφραση βαθύτερων ενορμήσεων ή ενστίκτων που, σε τελευταία ανάλυση, βρίσκονται εγγεγραμμένα στα γονίδιά μας και διαμορφώθηκαν από τη φυσική επιλογή κατά τη βιολογική μας εξέλιξη, επειδή ικανοποιούν τη ζωτική μας ανάγκη για επιβίωση.
Ωστόσο, η συμφωνία αυτών των δύο κορυφαίων επιστημόνων εξαντλείται σ' αυτή τη γενικόλογη παραδοχή της δομικής ομολογίας ή, αν προτιμάτε, του ισομορφισμού των βιολογικών και των κοινωνικών φαινομένων. Γιατί σε ό,τι αφορά τους μηχανισμούς μετάφρασης των βιολογικών πληροφοριών (δηλαδή των γονιδίων) σε κοινωνικές εκδηλώσεις (αγάπη-μίσος, επιθετικότητα-αλληλεγγύη), οι απόψεις τους διαφέρουν σημαντικά.
Για να εξηγήσει την ανθρώπινη επιθετικότητα ως βασικό επιβιωτικό μηχανισμό ο Lorenz υιοθετεί το μοντέλο εξήγησης «της απελευθέρωσης των ενορμήσεων», που πρώτος το είχε περιγράψει ο Φρόιντ στα ύστερα έργα του περί ενόρμησης Θανάτου. Ετσι, στο βιβλίο του «Επιθετικότητα» (εκδ. Χατζηνικολή), ο Lorenz περιγράφει την επιθετικότητα ως μια ενιαία συμπεριφορά, κοινή σε ανθρώπους και ζώα, λόγω της κοινής εξελικτικής καταγωγής, η οποία, μάλιστα, υποθέτει ότι εκδηλώνεται μέσω ενός «ψυχο-υδραυλικού» μηχανισμού εκτόνωσης των έμφυτων επιθετικών αναγκών. Σύμφωνα με αυτό το απλοϊκό μηχανιστικό μοντέλο, όταν η ενορμητική ενέργεια συσσωρεύεται χωρίς να εκτονώνεται, τότε εκδηλώνεται με μορφές παράλογης ή καταστροφικής βίας. Είναι ίσως περιττό να πούμε ότι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών ερευνητών, αυτό το μηχανιστικό μοντέλο δεν έχει ποτέ επιβεβαιωθεί.
Ισως γι' αυτό ο Ε.Ο. Wilson και πολλοί άλλοι κοινωνιοβιολόγοι αναζήτησαν έναν εναλλακτικό, πολύ πιο περίπλοκο και ευέλικτο εγκεφαλικό μηχανισμό για να εξηγήσουν πώς τα γονίδια καθορίζουν την ανθρώπινη επιθετική συμπεριφορά μέσω της διαμόρφωσης ειδικών εγκεφαλικών κέντρων που υποτίθεται ότι «ενορχηστρώνουν» το ρεπερτόριο των επιθετικών αντιδράσεων των ζώων και των ανθρώπων.
Οπως γράφει ο Wilson στο βιβλίο του «Για την ανθρώπινη φύση» (εκδ. Λέξημα): «Η επιθετικότητα του ανθρώπου δεν είναι κάποιο σκοτεινό αγγελικό ελάττωμα ούτε κτηνώδες ένστικτο. Δεν είναι ούτε παθολογικό σύμπτωμα, λόγω της ανατροφής σε ένα εχθρικό περιβάλλον... Παρ' όλο που έχουμε αξιοσημείωτη προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά, απέχουμε πολύ από το να αυτοχαρακτηριστούμε ως το πιο βίαιο ζώο».
Τι υποκρύπτει άραγε αυτή η προσπάθεια αυστηρής οριοθέτησης της ανθρώπινης επιθετικής συμπεριφοράς; Υποκρύπτει το καλά τεκμηριωμένο γεγονός ότι η εκδήλωση κάθε επιθετικής συμπεριφοράς σε περίπλοκα κοινωνικά ζώα, όπως ο άνθρωπος, προϋποθέτει, και κυρίως εξαρτάται, εκτός από τα γονίδια και τον εγκέφαλο, και από το περιβάλλον. Παρά τα φαινόμενα, δεν καθορίζει η επιθετικότητα τις κοινωνικές συγκρούσεις (πώς θα μπορούσε άλλωστε;) αλλά, αντίθετα, το κοινωνικό περιβάλλον και οι κοινωνικές συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα σε αυτό είναι αυτά που ρυθμίζουν την έκφραση της επιθετικότητας!
Η διάχυτη και τυφλή κοινωνική και ατομική βία δεν είναι το αποτέλεσμα της εγωιστικής ανάγκης των γονιδίων μας να επιβιώνουν «πάση θυσία», αλλά μάλλον η επιλογή μιας νέας μορφής άσκησης της βιο-εξουσίας των απρόσωπων «αγορών», που, απ' ό,τι φαίνεται, ασκείται πλέον με σκοπό όχι τη μεγιστοποίηση του κέρδους αλλά την ελαχιστοποίηση των δυνατοτήτων της ανθρώπινης ζωής. *
«Ου φονεύσεις ομοίους σου!»: μια καθολική βιολογική επιταγή
Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ
Κάθε προσπάθεια επιστημονικής εξήγησης της ανθρώπινης επιθετικής συμπεριφοράς ενέχει τον κίνδυνο να λειτουργήσει νομιμοποιητικά: εκλογικεύοντας και δικαιολογώντας «επιστημονικά» τις πιο απάνθρωπες και αντικοινωνικές πράξεις βίας.
Οπως αναφαίνεται από πλήθος ερευνών, κάθε ανθρώπινο ον διαθέτει μια βιολογική προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά. Ομως αυτή η βιολογική προδιάθεση δεν είναι αιμοδιψής ή παράλογη• αντίθετα, προσαρμόζεται αδιάκοπα και αναρρυθμίζεται ανάλογα με τις εξωτερικές συνθήκες, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες μας για επιβίωση.
Από τις μέχρι σήμερα ηθολογικές έρευνες προκύπτει ότι σε όλα σχεδόν τα ζώα η δολοφονική βία απέναντι σε μέλη του ίδιου είδους αποτελεί εξαιρετικά σπάνια επιθετική συμπεριφορά, και όποτε εκδηλώνεται συντρέχουν κάποιες ιδιόμορφες αιτίες. Αυτό απέδειξε με τις πολύχρονες έρευνές του ο επιφανής ηθολόγος Ι. Eibl-Eibesfeld, μαθητής του Lorenz: «Στα περισσότερα ζώα και οπωσδήποτε στα ανώτερα θηλαστικά η δολοφονία ατόμων του ίδιου είδους εμποδίζεται από έμφυτους μηχανισμούς καταστολής της επιθετικότητας, μηχανισμούς που αποκλείουν ειδικά τη δολοφονία ατόμων του ίδιου είδους». Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί τόσο συχνά οι άνθρωποι παραβιάζουν αυτήν τη σχεδόν καθολική βιολογική επιταγή;
Για να εξηγήσει αυτή την εμφανώς παράδοξη ανθρώπινη συμπεριφορά, ο Eibl-Eibesfeld βασίστηκε στη μεγαλοφυή διαίσθηση του Erik Erikson: η απαγόρευση της ενδοειδικής δολοφονικής βίας παρακάμπτεται από τους ανθρώπους, επειδή θεωρούν τις διαφορετικές ανθρώπινες ομάδες ως μη ανθρώπινα ή υπάνθρωπα όντα. Με άλλα λόγια, αν πεισθώ ότι κάποιοι συνάνθρωποί μου ανήκουν σε διαφορετικό είδος ή ράτσα, μπορώ αδίστακτα, ή έστω πολύ πιο εύκολα, να τους δολοφονήσω, χωρίς καθόλου τύψεις για την αποτρόπαιη πράξη μου!
Πολλές γενοκτονίες, μαζικές δολοφονίες στο όνομα της εθνικής «αυτοκάθαρσης» ή της «επαναστατικής» βίας μπορούν να γίνουν αποδεκτές και να εξηγηθούν μόνον αν αποδεχτεί κανείς αυτή την ύπουλη στρατηγική «απο-ειδογένεσης» και συστηματικής υποβάθμισης των «άλλων» ή «διαφορετικών» ανθρώπινων όντων.
Συνεπώς, χάρη στην αναπτυγμένη νοημοσύνη του, ο άνθρωπος κατάφερε να «παρακάμψει» την ενστικτώδη και άρα γονιδιακή απαγόρευση, να μη δολοφονεί ποτέ τους συνανθρώπους του όταν δεν απειλείται η ζωή του. Κοντολογίς, οι άνθρωποι δεν διαφοροποιούνται μεταξύ τους βιολογικά ή γενετικά, αλλά μόνον πολιτισμικά. Αλλη μια σαφέστατη ένδειξη για τις εξαιρετικά περίπλοκες και οπωσδήποτε αμφίδρομες σχέσεις μεταξύ φύσης και πολιτισμού στην ανθρώπινη εξέλιξη!
ΠΗΓΗ «ΕΛΕΥΕΡΟΤΥΠΙΑ¨15-5-2010