"ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ "
22-5-2015
Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας που έγινε κατάρα!
25Πριν από 13 περίπου χρόνια, την 1 Ιανουαρίου 2002 η Ελλάδα και οι άλλες έντεκα τότε χώρες της ευρωζώνης απέκτησαν κοινό νόμισμα, το ευρώ.
Η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγινε μετά την επιτυχή πορεία σύγκλισης των δημοσιονομικών μεγεθών και την επίτευξη κατά τη διάρκεια του 2000 των κριτηρίων σύγκλισης της συνθήκης του Μάαστριχτ που αφορούσαν τον πληθωρισμό, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, το δημόσιο χρέος, τον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών και το μακροπρόθεσμο επιτόκιο δανεισμού.
Η Ελλάδα από το 2001 έως και το 2005 βρέθηκε να παραβιάζει το κριτήριο για έλλειμμα κάτω από το 3% του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο είχε ως σκοπό να διασφαλίζει ότι τα κράτη μετά την ένταξη στην ευρωζώνη και την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, συνεχίζουν να τηρούν τα κριτήρια σύγκλισης. Παρόλα αυτά και κάτω από την ανοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οικονομία της χώρας μας βρέθηκε από το 2002 και έως το 2009 να αξιολογείται και από τους τρεις διεθνούς οίκους αξιολόγησης με Α ή ακόμα και με Α+ ,από την Moody’s και να ανήκει πλέον στις χώρες με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα.(1)
Η χώρα βρέθηκε μπροστά με μία μεγάλη ιστορική ευκαιρία καθώς είχαν ανοίξει διάπλατα όλες οι πόρτες των διεθνών αγορών. Ως ισότιμο οικονομικά μέλος της Ευρωζώνης, μπορούσε να δανειστεί από τις διεθνής αγορές πολύ εύκολα, όποιο ποσό ήθελε, όποτε ήθελε και μάλιστα με πολύ μικρό σχετικά επιτόκιο.
Στο διάγραμμα 1 βλέπουμε ότι από το 2002-2008 το επιτόκιο δανεισμού των 5ετών ομολόγων(2), κυμαινόταν από 3,6% έως 5% και βρισκόταν σε ιστορικά χαμηλά, καθώς πριν από το 1995 είχε ξεπεράσει το 20%. Από το 2009 το επιτόκιο δανεισμού 5ετών και 10ετών ομολόγων ακολούθησε ανοδική πορεία παραμένοντας σε επίπεδα άνω του 10% έως και σήμερα, κάνοντας έτσι απαγορευτικό τον δανεισμό από τις διεθνείς αγορές.
Η χώρα είχε μπροστά της μία χρυσή ευκαιρία, μπορούσε να δανείζεται απρόσκοπτα φθηνό χρήμα και με ένα οργανωμένο σχέδιο μαζί με τις τράπεζες θα μπορούσαν να βάλουν τις βάσεις για σημαντική ενίσχυση της παραγωγικότητας, της τεχνολογίας, της εκ-βιομηχανοποίησης ελληνικών προϊόντων και των εξαγωγών ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, να κάνουν πιο ανταγωνιστική την Ελληνική Οικονομία αλλά και να την θωρακίσουν εν’ όψει μελλοντικών κρίσεων. Αντί για όλα αυτά, μεγάλο μέρος των 10ετών ομολόγων στις αρχές του 2000, δαπανήθηκαν για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 και την κατασκευή νέων αθλητικών εγκαταστάσεων υψηλού κόστους οι οποίες εν τέλει παραμένουν εγκαταλελειμμένες έως σήμερα. Επίσης την περίοδο 2002-2010, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός η γιγάντωση του δημόσιου τομέα καθώς μέσα σε 8 χρόνια, διπλασιάστηκε ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων(3), διάγραμμα 2. Μέσω του δανεισμού καλύπτονταν οι δαπάνες για νέες προσλήψεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά και αύξησης μισθών παρέχοντας νέα υψηλά επιδόματα σε συγκεκριμένες συντεχνιακές ομάδες για καθαρά προεκλογικούς σκοπούς, ενώ σε κρατικοδίαιτες πλουτοκρατικές τάξεις διοχέτευε με ευκολία μεγάλο ποσοστό από τα δανειζόμενα κεφάλαια του εξωτερικού.(4)
ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μεγάλο μέρος ευθύνης έχουν όμως και όλες οι εγχώριες τράπεζες, ιδιωτικές και μή, αφού και αυτές είχαν εύκολη πρόσβαση στον δανεισμό “φθηνού” χρήματος. Αντί να αναζητήσουν νέες επιχειρηματικές ιδέες, με έμφαση στην τεχνολογία, την εξωστρέφεια και καινοτομία, για να επενδύσουν, προτίμησαν να επενδύσουν στο εγχώριο real-estate, όπου από την μία δανειοδοτούσαν εύκολα κατασκευαστικές εταιρείες και από την άλλη ακόμα πιο εύκολα δανειοδοτούσαν ιδιώτες για την αγορά διαμερισμάτων και σπιτιών στο 100% της τρέχουσας τιμής τους, μετατρέποντας πολύ γρήγορα όλο τον κατασκευαστικό τομέα σε φούσκα, με τελικά θύματα όχι μόνο τους κατασκευαστές και ιδιώτες αγοραστές αλλά και τις ίδιες τις τράπεζες.
Την περίοδο 2002-2009 το τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να κάνει λανθασμένες επιλογές αφού επενδύει στην λιανική τραπεζική, αυξάνοντας τον αριθμό καταστημάτων τους στην ελληνική επικράτεια και ωθώντας τους αδύναμους σε αγοραστική δύναμη καταναλωτές να αγοράζουν ακόμα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες μέσω των πιστωτικών καρτών και καταναλωτικών δανείων που προσέφεραν εύκολα και γρήγορα σε πελάτες με χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια.
Όπως ήταν αναμενόμενο η ιδιωτική κατανάλωση(5) είχε εκτοξευθεί, διάγραμμα 3, αφού οι ιδιώτες κατανάλωναν χρήματα τα οποία είχαν δανειστεί χωρίς κόπο από τις τράπεζες για αγορές κυρίως εισαγόμενων προϊόντων και ειδών πολυτελείας, για διακοπές και πολλές άλλες υπηρεσίες, ζώντας μία περίοδο εικονικής ευμάρειας με δανεικά.
Η ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
Η Ελλάδα αν και είχε περιορίσει πληθωρισμό και δημοσιονομικά ελλείμματα σε μεγάλο βαθμό για να πετύχει στην είσοδο της στην Ευρωζώνη, δεν προχώρησε ως όφειλε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απαραίτητες για την ενίσχυση της οικονομία της, αλλά απεναντίας, φούσκωσε σταδιακά το κράτος με δαπάνες και δημοσίους υπαλλήλους, χωρίς καν να καταφέρει να πετύχει ανάλογη βελτίωση στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες(6), αυξάνοντας το εξωτερικό της χρέος. Το 2009 το κράτος δαπανούσε 70% περισσότερα χρήματα από ότι εισέπραττε!!, ποσό που ισοδυναμεί 18 φορές τον ΕΝΦΙΑ!!. Η χώρα δεν εκμεταλλεύτηκε την μεγάλη ευκαιρία που της δόθηκε το 2002 να κατευθύνει ένα μεγάλο όγκο χρημάτων μέσω των τραπεζών στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικός και εξωστρεφής ο ιδιωτικός τομέας με έμφαση στην ποιότητα των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών καλύπτοντας σταδιακή απόσυρση του δημόσιου τομέα από την παραγωγή υπηρεσιών, με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση της σπατάλης, των δαπανών και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Επίσης η χώρα μας δεν κατάφερε να οχυρώσει τα δημοσία ταμεία από τις επιθέσεις των κρατικοδίαιτων ομάδων που με κάθε ευκαιρία εφορμούσαν μέσω των κομμάτων και τα λεηλατούσαν. Ήταν τόσο μεγάλη η απληστία αυτών των ομάδων, ώστε τα χρήματα των φορολογουμένων δεν τους ήταν αρκετά. Πίεζαν την χώρα να υπερχρεωθεί με 320 δις δάνεια και 120 δις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις τα οποία εξανέμισαν.
Εάν είχαμε δημιουργήσει ένα δίκαιο κράτος, εάν προχωρούσαμε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στα δημοσιονομικά, στα κλειστά επαγγέλματα, σε επιτυχή περιορισμό της παραοικονομίας και σε αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά και των φορολογικών εσόδων προσελκύοντας μεγάλους ξένους επενδυτές παρέχοντας ένα φιλικό εργασιακό και φορολογικό περιβάλλον, πιθανότατα η οικονομική κρίση να μην μας είχε καν αγγίξει.
Αναφορές:
(1) Μιχαλόπουλος Γιώργος, «Χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών στη διάρκεια της κρίσης», εκδ. Alpha Bank,
(2) Τράπεζα της Ελλάδος, http://www.bankofgreece.gr/…/r…/titloieldimosiou/default.asp
(3) Ο.Ο.Σ.Α., www.oecd.org
(4) Ζοπουνίδης Κων/νος, Ατσαλάκης Γεώργιος, «Κρατικοδίαιτος Καπιταλισμός», Χανιώτικα Νέα, 22/4/2015
(5) Ε.Ε., http://ec.europa.eu/economy_fi…/…/user/serie/SelectSerie.cfm
(6) Γκίκας Χαρδούβελης, «Η ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση και η νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης», Οικονομία & Αγορές, εκδ. Eurobank EFG, Φεβρουάριος 2011.
22-5-2015
Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας που έγινε κατάρα!
25Πριν από 13 περίπου χρόνια, την 1 Ιανουαρίου 2002 η Ελλάδα και οι άλλες έντεκα τότε χώρες της ευρωζώνης απέκτησαν κοινό νόμισμα, το ευρώ.
Η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγινε μετά την επιτυχή πορεία σύγκλισης των δημοσιονομικών μεγεθών και την επίτευξη κατά τη διάρκεια του 2000 των κριτηρίων σύγκλισης της συνθήκης του Μάαστριχτ που αφορούσαν τον πληθωρισμό, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, το δημόσιο χρέος, τον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών και το μακροπρόθεσμο επιτόκιο δανεισμού.
Η Ελλάδα από το 2001 έως και το 2005 βρέθηκε να παραβιάζει το κριτήριο για έλλειμμα κάτω από το 3% του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο είχε ως σκοπό να διασφαλίζει ότι τα κράτη μετά την ένταξη στην ευρωζώνη και την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, συνεχίζουν να τηρούν τα κριτήρια σύγκλισης. Παρόλα αυτά και κάτω από την ανοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οικονομία της χώρας μας βρέθηκε από το 2002 και έως το 2009 να αξιολογείται και από τους τρεις διεθνούς οίκους αξιολόγησης με Α ή ακόμα και με Α+ ,από την Moody’s και να ανήκει πλέον στις χώρες με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα.(1)
Η χώρα βρέθηκε μπροστά με μία μεγάλη ιστορική ευκαιρία καθώς είχαν ανοίξει διάπλατα όλες οι πόρτες των διεθνών αγορών. Ως ισότιμο οικονομικά μέλος της Ευρωζώνης, μπορούσε να δανειστεί από τις διεθνής αγορές πολύ εύκολα, όποιο ποσό ήθελε, όποτε ήθελε και μάλιστα με πολύ μικρό σχετικά επιτόκιο.
Στο διάγραμμα 1 βλέπουμε ότι από το 2002-2008 το επιτόκιο δανεισμού των 5ετών ομολόγων(2), κυμαινόταν από 3,6% έως 5% και βρισκόταν σε ιστορικά χαμηλά, καθώς πριν από το 1995 είχε ξεπεράσει το 20%. Από το 2009 το επιτόκιο δανεισμού 5ετών και 10ετών ομολόγων ακολούθησε ανοδική πορεία παραμένοντας σε επίπεδα άνω του 10% έως και σήμερα, κάνοντας έτσι απαγορευτικό τον δανεισμό από τις διεθνείς αγορές.
Η χώρα είχε μπροστά της μία χρυσή ευκαιρία, μπορούσε να δανείζεται απρόσκοπτα φθηνό χρήμα και με ένα οργανωμένο σχέδιο μαζί με τις τράπεζες θα μπορούσαν να βάλουν τις βάσεις για σημαντική ενίσχυση της παραγωγικότητας, της τεχνολογίας, της εκ-βιομηχανοποίησης ελληνικών προϊόντων και των εξαγωγών ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, να κάνουν πιο ανταγωνιστική την Ελληνική Οικονομία αλλά και να την θωρακίσουν εν’ όψει μελλοντικών κρίσεων. Αντί για όλα αυτά, μεγάλο μέρος των 10ετών ομολόγων στις αρχές του 2000, δαπανήθηκαν για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 και την κατασκευή νέων αθλητικών εγκαταστάσεων υψηλού κόστους οι οποίες εν τέλει παραμένουν εγκαταλελειμμένες έως σήμερα. Επίσης την περίοδο 2002-2010, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός η γιγάντωση του δημόσιου τομέα καθώς μέσα σε 8 χρόνια, διπλασιάστηκε ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων(3), διάγραμμα 2. Μέσω του δανεισμού καλύπτονταν οι δαπάνες για νέες προσλήψεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά και αύξησης μισθών παρέχοντας νέα υψηλά επιδόματα σε συγκεκριμένες συντεχνιακές ομάδες για καθαρά προεκλογικούς σκοπούς, ενώ σε κρατικοδίαιτες πλουτοκρατικές τάξεις διοχέτευε με ευκολία μεγάλο ποσοστό από τα δανειζόμενα κεφάλαια του εξωτερικού.(4)
ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μεγάλο μέρος ευθύνης έχουν όμως και όλες οι εγχώριες τράπεζες, ιδιωτικές και μή, αφού και αυτές είχαν εύκολη πρόσβαση στον δανεισμό “φθηνού” χρήματος. Αντί να αναζητήσουν νέες επιχειρηματικές ιδέες, με έμφαση στην τεχνολογία, την εξωστρέφεια και καινοτομία, για να επενδύσουν, προτίμησαν να επενδύσουν στο εγχώριο real-estate, όπου από την μία δανειοδοτούσαν εύκολα κατασκευαστικές εταιρείες και από την άλλη ακόμα πιο εύκολα δανειοδοτούσαν ιδιώτες για την αγορά διαμερισμάτων και σπιτιών στο 100% της τρέχουσας τιμής τους, μετατρέποντας πολύ γρήγορα όλο τον κατασκευαστικό τομέα σε φούσκα, με τελικά θύματα όχι μόνο τους κατασκευαστές και ιδιώτες αγοραστές αλλά και τις ίδιες τις τράπεζες.
Την περίοδο 2002-2009 το τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να κάνει λανθασμένες επιλογές αφού επενδύει στην λιανική τραπεζική, αυξάνοντας τον αριθμό καταστημάτων τους στην ελληνική επικράτεια και ωθώντας τους αδύναμους σε αγοραστική δύναμη καταναλωτές να αγοράζουν ακόμα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες μέσω των πιστωτικών καρτών και καταναλωτικών δανείων που προσέφεραν εύκολα και γρήγορα σε πελάτες με χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια.
Όπως ήταν αναμενόμενο η ιδιωτική κατανάλωση(5) είχε εκτοξευθεί, διάγραμμα 3, αφού οι ιδιώτες κατανάλωναν χρήματα τα οποία είχαν δανειστεί χωρίς κόπο από τις τράπεζες για αγορές κυρίως εισαγόμενων προϊόντων και ειδών πολυτελείας, για διακοπές και πολλές άλλες υπηρεσίες, ζώντας μία περίοδο εικονικής ευμάρειας με δανεικά.
Η ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
Η Ελλάδα αν και είχε περιορίσει πληθωρισμό και δημοσιονομικά ελλείμματα σε μεγάλο βαθμό για να πετύχει στην είσοδο της στην Ευρωζώνη, δεν προχώρησε ως όφειλε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απαραίτητες για την ενίσχυση της οικονομία της, αλλά απεναντίας, φούσκωσε σταδιακά το κράτος με δαπάνες και δημοσίους υπαλλήλους, χωρίς καν να καταφέρει να πετύχει ανάλογη βελτίωση στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες(6), αυξάνοντας το εξωτερικό της χρέος. Το 2009 το κράτος δαπανούσε 70% περισσότερα χρήματα από ότι εισέπραττε!!, ποσό που ισοδυναμεί 18 φορές τον ΕΝΦΙΑ!!. Η χώρα δεν εκμεταλλεύτηκε την μεγάλη ευκαιρία που της δόθηκε το 2002 να κατευθύνει ένα μεγάλο όγκο χρημάτων μέσω των τραπεζών στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικός και εξωστρεφής ο ιδιωτικός τομέας με έμφαση στην ποιότητα των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών καλύπτοντας σταδιακή απόσυρση του δημόσιου τομέα από την παραγωγή υπηρεσιών, με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση της σπατάλης, των δαπανών και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Επίσης η χώρα μας δεν κατάφερε να οχυρώσει τα δημοσία ταμεία από τις επιθέσεις των κρατικοδίαιτων ομάδων που με κάθε ευκαιρία εφορμούσαν μέσω των κομμάτων και τα λεηλατούσαν. Ήταν τόσο μεγάλη η απληστία αυτών των ομάδων, ώστε τα χρήματα των φορολογουμένων δεν τους ήταν αρκετά. Πίεζαν την χώρα να υπερχρεωθεί με 320 δις δάνεια και 120 δις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις τα οποία εξανέμισαν.
Εάν είχαμε δημιουργήσει ένα δίκαιο κράτος, εάν προχωρούσαμε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στα δημοσιονομικά, στα κλειστά επαγγέλματα, σε επιτυχή περιορισμό της παραοικονομίας και σε αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά και των φορολογικών εσόδων προσελκύοντας μεγάλους ξένους επενδυτές παρέχοντας ένα φιλικό εργασιακό και φορολογικό περιβάλλον, πιθανότατα η οικονομική κρίση να μην μας είχε καν αγγίξει.
Αναφορές:
(1) Μιχαλόπουλος Γιώργος, «Χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών στη διάρκεια της κρίσης», εκδ. Alpha Bank,
(2) Τράπεζα της Ελλάδος, http://www.bankofgreece.gr/…/r…/titloieldimosiou/default.asp
(3) Ο.Ο.Σ.Α., www.oecd.org
(4) Ζοπουνίδης Κων/νος, Ατσαλάκης Γεώργιος, «Κρατικοδίαιτος Καπιταλισμός», Χανιώτικα Νέα, 22/4/2015
(5) Ε.Ε., http://ec.europa.eu/economy_fi…/…/user/serie/SelectSerie.cfm
(6) Γκίκας Χαρδούβελης, «Η ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση και η νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης», Οικονομία & Αγορές, εκδ. Eurobank EFG, Φεβρουάριος 2011.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου