Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2010

ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
«Λίγοι γνωρίζουν σήμερα κι ακόμα λιγότεροι θέλουν να το γνωρίζουν –ότι η σχεδόν αναντίρρητη επικράτηση του επιθετικού στρατιωτικού δόγματος σε όλα τα ευρωπαϊκά γενικά επιτελεία προ του 1914, στηριζόταν στην γενική πεποίθηση ότι η οικονομική ζωή είχε γίνει τόσο περίπλοκη και ευαίσθητη, ώστε δεν αντέχει τον μακρό πόλεμο, άρα ο πόλεμος πρέπει να διεξαχθεί επιθετικά και να έχει γρήγορη έκβαση. Στη Γερμανία αυτό το είχε πει ήδη ο Μόλτκε , αλλά η έρευνα έχει δείξει ότι και ο στρατηγικός σχεδιασμός του Σλέφεν ξεκινούσε από παρόμοιες ιδέες. Σήμερα βέβαια μας φαίνεται εντελώς παράδοξο ότι μπορεί να υπάρχει κάποια συνάφεια – ανάμεσα στην παραβίαση της βελγικής ουδετερότητας και σε μία φιλελεύθερη -οικονομιστική τοποθέτηση, ωστόσο γιαυτό φταίνε οι επικρατούσες εύκολες σχηματοποιήσεις. Το αληθινό παράδοξο -που βέβαια εξηγείται εκ των υστέρων- έγκειται στο ότι οι προσπάθειες όλων των πλευρών να συντομέψουν τον πόλεμο κατέληξαν στην παράταση του. Ανάμεσα στο 1900 και στο 1914 το γαλλογερμανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά 137% και το ρωσσογερμανικό κατά 121%. Το εμπόριο μεταξύ Γερμανίας και μεγάλης Βρεταννίας διπλασιάσθηκε από 60 εκατ. λίρες σε 120 και αποτελούσε το 9% του συνολικού Βρεταννικού εμπορίου. Περισσότερα από τα τοτινά καρτέλ παραγωγής ήσαν κοινή γερμανοβρεταννική ιδιοκτησία, ένα από αυτά μάλιστα παρήγε εκρηκτικές ύλες. {βλέπε B.R.Interasional istorical statistiks.-Europe 1750 -1988, N.York 1992.} Αν λοιπόν οι οικονομικοί οιωνοί έδειχναν ειρήνη τότε ο πόλεμος θα πρέπει να ξεπήδησε από μια λογική διαφορετική από την λογική της οικονομίας. Η διερεύνηση πολλών ιστορικών παραδειγμάτων δεν μας επιτρέπει τον ισχυρισμό ότι υπάρχει μια πάγια αιτιότητα, δηλαδή ένας νόμος, σε ότι αφορά τις σχέσεις εμπορίου και πολέμου. Η θεωρητική γενίκευση δεν μπορεί να προχωρήσει παραπέρα από την απόφαση ότι εδώ υφίστανται παράλληλα δυο διαφορετικές λογικές και δυο διαφορετικά κίνητρα, που μπορεί και να συμπίπτουν-όμως η σύμπτωση τους καθόλου δεν είναι υποχρεωτική Αντίθετα τόσο η φιλελεύθερη προσδοκία ότι το εμπόριο θα αντικαταστήσει τον πόλεμο όσο και η χυδαιομαρξιστική ερμηνεία του πολέμου με οικονομικές αιτίες προϋποθέτουν και οι δύο σιωπηρά την ύπαρξη εμπειρικά αναπόδεικτων νομοτελειών. Και στις δυο περιπτώσεις η αποδεικτική στηρίζεται σε ένα οικονομικό ντετερμινισμό ,οπότε η φιλελεύθερη τοποθέτηση αν εξετασθεί προσεκτικότερα, αποκαλύπτεται σαν χυδαίος μαρξισμός με αντεστραμμένα πρόσημα. Δεν υπάρχουν χειροπιαστές αποδείξεις ότι η οικονομική συνεργασία καταργεί οπωσδήποτε τον πόλεμο υπάρχουν μόνο εκλογικεύσεις του πράγματος εκ των υστέρων».ΠΗΓΗ {Απόσπασμα από το έργο του Φιλοσόφου Παναγιώτη Κονδύλη «από τον εικοστό, στον εικοστό πρώτο αιώνα». Εκδόσεις Θεμέλιο}

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου