Κυριακή 20 Μαΐου 2012

By George Friedman (Stratfor) Νέοι πολιτικοί ηγέτες δεν εφευρίσκουν νέες εθνικές στρατηγικές. Μάλλον, προσαρμόζουν διαρκώς εθνικές στρατηγικές στη στιγμή. Την Πέμπτη, ο Φρανσουά Ολλάντ, θα ορκιστεί ως Γάλλος πρόεδρος και αμέσως μετά την ορκωμοσία θα επισκεφθεί τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ στο Λονδίνο. Προς το παρόν, οι συνομιλίες αναμένονται να είναι γύρω απο τη λιτότητα και την Ε.Ε. αλλά το βασικό ζήτημα παραμένει σταθερό: Ο αγώνας της Γαλλίας για έναν κυρίαρχο ρόλο στις Ευρωπαϊκές υποθέσεις σε μια εποχή Γερμανικής ανόδου. Δύο γεγονότα σημάδεψαν τη σύγχρονη Γαλλική στρατηγική. Το πρώτο, βεβαίως, ήταν η ήττα του Ναπολέοντα το 1815 και η ανάδυση της Βρετανίας ως παγκόσμιας κυρίαρχης ναυτικής δύναμης και ηγετική αυτοκρατορική δύναμη της Ευρώπης. Αυτό δεν εξάλειψε τη Γαλλική ναυτική ιμπεριαλιστική ισχύ, αλλά την περιόρισε σε βάθος. Η Γαλλία δεν μπορούσε να αμφισβητήσει τη Βρετανία, πλέον, και έπρεπε να βρει μια βάση διευκόλυνσης, δίνοντας τέλος σε μερικούς αιώνες εχθρότητας, αν όχι δυσπιστίας. Η δεύτερη στιγμή ήταν το 1871 όταν οι Πρώσοι νίκησαν τη Γαλλία και ήλεγξαν την ενοποίηση των Γερμανικών κρατών. Μετά την ήττα, η Γαλλία έπρεπε να αποδεχθεί όχι μόνο την απώλεια εδάφους προς τη Γερμανία αλλά επίσης την παρουσία μιας ουσιαστικής ενωμένης δύναμης στα ανατολικά σύνορα. Απο εκείνη τη στιγμή, το στρατηγικό πρόβλημα της Γαλλίας ήταν η ύπαρξη μιας ενωμένης Γερμανίας. Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΠΟ "Ανιχνευσεις" Η Γαλλία είχε σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες, ίσως εφάμιλλες αν όχι μεγαλύτερες απο της Γερμανίας. Ωστόσο, η στρατηγική της Γαλλίας για την αντιμετώπιση της Γερμανίας ήταν να δημιουργήσει μια συμμαχική δομή κατά της Γερμανίας. Πρώτα, συμμάχησε με τη Βρετανία, λιγότερο λόγω των χερσαίων δυνατοτήτων της και περισσότερο για το γεγονός ότι το Βρετανικό ναυτικό θα μπορούσε να αποκλείσει τη Γερμανία και κατά συνέπεια να την αποτρέψει απο το να πάει σε πόλεμο. Ο δεύτερος σύμμαχος ήταν η Ρωσία, το μέγεθος της οποίας θα μπορούσε να απειλήσει τη Γερμανία με έναν διμέτωπο πόλεμο αν ξεκινούσε ο ένας. Ανάμεσα στις σχέσεις της με τη Βρετανία και τη Ρωσία, η Γαλλία αισθάνθηκε ότι είχε διαχειριστεί το στρατηγικό της πρόβλημα. Αυτό δεν ήταν καθόλου σωστό. Ο συνδυασμός των δυνάμεων που αντιμετώπιζε η Γερμανία έπεισε το Βερολίνο ότι έπρεπε να χτυπήσει πρώτο, εξαλείφοντας έναν εχθρό έτσι ώστε να μην έρθει αντιμέτωπη με έναν διμέτωπο πόλεμο. Και στους δύο, και τον πρώτο και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η Γερμανία προσπάθησε να εξαλείψει πρώτα τη Γαλλία. Στον Α! Π.Π. έφθασε πολύ κοντά στη Γαλλία η οποία έσωσε τον εαυτό της μόνο στη Δεύτερη Μάχη της Μάρνης. Οι Γερμανοί εξέπληξαν τους Γάλλους και ίσως τους εαυτούς τους αντιστεκόμενοι στους Ρώσους, τους Γάλλους και τους Βρετανούς σε έναν διμέτωπο πόλεμο. Με την εξασθένιση της Ρωσίας, η Γερμανία είχε νέες μονάδες ικανές να ρίξει εναντίον των Γάλλων. Η παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών άλλαξε την ισορροπία του πολέμου και ίσως έσωσε τη Γαλλία. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η ίδια διάταξη δυνάμεων ήταν στη σωστή θέση και οι ίδιες αποφάσεις ελήφθησαν. Αυτήν τη φορά δεν υπήρξε κανένα θαύμα στη Marne και η Γαλλία ηττήθηκε και κατελήφθη. Σώθηκε πάλι απο μια Αγγλο-αμερικανική δύναμη που εισέβαλε και απελευθέρωσε τη Γαλλία, φέρνοντας ουσιαστικά στην εξουσία τον άνθρωπο ο οποίος, σε μια απο εκείνες τις σπάνιες στιγμές στην ιστορία, πραγματικά προσδιόρισε τη Γαλλική στρατηγική. Ο Σάρλ Ντε Γκώλ αναγνώρισε ότι η Γαλλία δεν ήταν σε θέση να ανταγωνισθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση στην παγκόσμια σκηνή. Την ίδια ώρα, ήθελε η Γαλλία να διατηρήσει την ικανότητά της να δρα ανεξαρτήτως των δύο υπερδυνάμεων, αν είναι απαραίτητο. Μέρος των κινήτρων ήταν εθνικιστικό. Μέρος ήταν η δυσπιστία προς τους Αμερικανούς. Το θεμέλιο της μεταπολεμικής πολιτικής Άμυνας Αμερικής και Ευρώπης ήταν η ανάσχεση της Σοβιετικής Ένωσης. Η στρατηγική βασίσθηκε στην υπόθεση ότι, στην περίπτωση Σοβιετικής επέμβασης, Ευρωπαϊκές δυνάμεις υποστηριζόμενες απο τους Αμερικανούς θα εμποδίσουν τους Σοβιετικούς ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έστελναν ενισχύσεις στην Ευρώπη. Ως τελευταία λύση, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εγγυηθεί ότι θα χρησιμοποιούσαν πυρηνικά όπλα για να εμποδίσουν τους Σοβιετικούς. Ο Ντε Γκώλ δεν πείσθηκε απο τις Αμερικανικές εγγυήσεις, εν μέρει διότι απλώς δεν φαίνονταν πραγματικές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν συμφέρον στην Ευρώπη, αλλά δεν ήταν υπαρξιακό συμφέρον. Ο Ντε Γκώλ δεν πίστευε ότι ένας αμερικανός πρόεδρος θα διακινδύνευε μια πυρηνική αντεπίθεση κατά των Ηνωμένων Πολιτειών για να σώσει τη Γερμανία ή τη Γαλλία. Θα μπορούσε να διακινδυνεύσει συμβατικές δυνάμεις, αλλά αυτές δεν θα ήταν αρκετές. Ο Ντε Γκώλ πίστευε ότι αν η Δυτική Ευρώπη απλώς βασισθεί στην Αμερικανική ηγεμονία χωρίς μια ανεξάρτητη Ευρωπαϊκή δύναμη, η Ευρώπη, τελικά, θα έπεφτε στους σοβιετικούς. Θεώρησε τις αμερικανικές εγγυήσεις ως μπλόφα. Και αυτό όχι διότι ήταν υπέρ των Σοβιετικών. Αντιθέτως, μια απο τις προτεραιότητές του για την ανάληψη της εξουσίας το 1945 ήταν να εμποδίσει τους Κομμουνιστές. Η Γαλλία είχε ένα ισχυρό Κομμουνιστικό Κόμμα του οποίου τα μέλη διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην αντίσταση κατά των Ναζί. Ο Ντε Γκώλ σκέφθηκε ότι μια Κομμουνιστική κυβέρνηση στη Γαλλία θα σήμαινε το τέλος της ανεξάρτητης Ευρώπης. Η Δυτική Γερμανία παγιδευμένη ανάμεσα σε μια Κομμουνιστική Γαλλία εφοδιασμένη με Σοβιετικά όπλα και τον Κόκκινο Στρατό ανατολικά, θα ήταν απομονωμένη και αβοήθητη. Οι Σοβιετικοί θα ήθελαν να επιβάλλουν ηγεμονία Για τον Ντε Γκώλ, η Σοβιετική ή Αμερικανική ηγεμονία ήταν ανάθεμα για τα Γαλλικά εθνικά συμφέροντα. Μια Ευρώπη κάτω απο Αμερικανική ηγεμονία θα μπορούσε να είναι πιο ήπια αλλά και αυτό θα ήταν επικίνδυνο διότι ο Ντε Γκώλ φοβόταν ότι οι Αμερικανοί δεν θα μπορούσαν να ήταν αξιόπιστοι στο ότι θα έρθουν να βοηθήσουν την Ευρώπη με αρκετή δύναμη σε μια σύγκρουση. Το Αμερικανικό συμφέρον ήταν να διατηρηθεί μια ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη, όπως επι Βρετανίας. Όπως οι Βρετανοί στους Ναπολεόντειους πολέμους, οι Αμερικανοί δεν θα δεσμευθούν πλήρως στον αγώνα μέχρι οι Ευρωπαίοι να είχαν πρώτα αιμορραγήσει απο τη Σοβιετική στυγνότητα. Κατά την άποψη του Ντε Γκώλ, αυτό έκαναν οι Αμερικανοί κατά τη διάρκεια του Α! Π.Π. και πάλι στο Β!Π.Π., εισβάλλοντας στη Γαλλία στα μέσα του 1944 για να τελειώσουν τη Ναζιστική Γερμανία. Ο Ντε Γκώλ δεν κατηγορούσε τις ΗΠΑ γι αυτό. ο Ντε Γκώλ, πάνω απο όλα, καταλάβαινε το εθνικό συμφέρον. Αλλά δεν πίστευε ότι το Αμερικανικό εθνικό συμφέρον ήταν ταυτόσημο με το Γαλλικό. Παρόλα αυτά καταλάβαινε ότι η Γαλλία μόνη της δεν μπορούσε να αντισταθεί στους Σοβιετικούς. Γνώριζε επίσης πως ούτε η Δυτική Γερμανία, ούτε η Βρετανία θα μπορούσαν εύκολα να πεισθούν να δημιουργήσουν μια ενωμένη Ευρώπη σε μια συμμαχική δομή ικανή να αμυνθεί μόνη της. Ο Ντε Γκώλ επέβαλε την επόμενη καλύτερη στρατηγική, η οποία ήταν η ανάπτυξη ανεξάρτητων στρατηγικών δυνατοτήτων ικανών να αποτρέψουν μια Σοβιετική επίθεση σε Γαλλικό έδαφος χωρίς να καλέσουν τους Αμερικανούς για βοήθεια. Το κλειδί ήταν μια ανεξάρτητη πυρηνική δύναμη ικανή, κατά τα λόγια του Ντε Γκώλ, να “δακρύσει ένα χέρι” “tear an arm off” εάν οι ρώσοι επιτεθούν. Δύσπιστος προς τους Αμερικανούς ήλπιζε ότι ένα Γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο θα μπορούσε να συγκρατήσει τους Σοβιετικούς απο το να κινηθούν πέρα απο το Ρήνο εάν εισέβαλαν στη Δυτική Γερμανία. Αλλά στον πυρήνα της σκέψης του Ντε Γκώλ υπήρχε μια βαθύτερη ιδέα. Παγιδευμένος μεταξύ των Αμερικανών και των Σοβιετικών, με μια κατακερματισμένη Ευρώπη στο μέσον, η μισή κυριαρχούμενη απο τους Σοβιετικούς και η άλλη μισή απο ένα Αμερικανοκυριαρχούμενο ΝΑΤΟ, είδε την τύχη της Γαλλίας να βρίσκεται στα χέρια των δύο υπερδυνάμεων και δεν εμπιστευόταν καμία. Ούτε εμπιστευόταν ιδιαίτερα και τους άλλους Ευρωπαίους, αλλά ήταν πεπεισμένος ότι για να εξασφαλίσει την ασφάλεια της Γαλλίας έπρεπε να είναι η τρίτη δύναμη στην Ευρώπη που θα περιόριζε και τους Αμερικανούς και τους Σοβιετικούς. Η ιδέα μιας Ευρωπαϊκής εναλλακτικής λύσης δεν είχε τις ρίζες της μόνο στην στρατηγική ανάλυση του Ντε Γκώλ. Καθιερώνοντας βαθιούς δεσμούς μέσω μιας συμμαχικής ασφάλειας (πιθανώς κάτω απο το ΝΑΤΟ) και κάποιο είδος οικονομικής ένωσης, θεωρήθηκε απο την Ευρώπη γενικά και απο τη Γαλλία ιδιαίτερα σαν ένας ελκυστικός τρόπος να τελειώσει ο κύκλος της αντιπαράθεσης που άρχισε το 1871. Ο Ντε Γκώλ υποστήριζε μια οικονομική ολοκλήρωση όπως και μια ικανή ανεξάρτητη Ευρωπαϊκή άμυνα. Αλλά ήταν αντίθετος σε κάθε ιδέα που θα μπορούσε να κοστίσει στη Γαλλία οποιοδήποτε στοιχείο κυριαρχίας της. Οι συνθήκες που υπογράφονται απο κυρίαρχα έθνη θα μπορούσαν να οριστούν, να επανακαθοριστούν και αν είναι απαραίτητο να εγκαταλειφθούν. Συνομοσπονδία ή ομοσπονδία σημαίνει μεταφορά κυριαρχίας και την απώλεια της λήψης αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο, την αδυναμία απόσυρσης απο μια ομάδα και την αδυναμία του όλου να εκδιώξει ένα μέρος. Ο Ντε Γκώλ είχε αντιταχθεί στη δομή του ΝΑΤΟ διότι περιόριζε ουσιαστικά τη Γαλλική κυριαρχία. Η Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ ήταν ουσιαστικά στις διαταγές των στρατιωτικών δυνάμεων των εθνών που το συνιστούσαν, και σε περίοδο πολέμου, ο ανώτερος συμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη- πάντοτε Αμερικανός- θα μπορούσε αυτομάτως να αναλάβει τη διοίκηση. Ο Ντε Γκώλ δεν αντιτίθετο γενικά στην αρχή του ΝΑΤΟ και η Γαλλία παρέμεινε μέλος, αλλά δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι τα Γαλλικά στρατεύματα θα δεσμεύονταν αυτομάτως σε ένα πολεμικό σχέδιο ή θα ετίθεντο αυτομάτως κάτω απο διαταγές οποιουδήποτε δεν ήταν Γάλλος. Η απόφαση θα ελαμβάνετο απο τη Γαλλία όταν ερχόταν η ώρα. Αυτό δεν μπορούσε να γίνει δεκτό. Υπο αυτήν την έννοια ο Ντε Γκώλ διέφερε απο τα ακραία οράματα των Ευρωπαίων ολοκληρωτιστών, οι οποίοι έβλεπαν τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, τελικά, να σχηματίζονται. Όπως η Βρετανία, για την οποία πίστευε ότι θα επεδίωκε τα συμφέροντά της ανεξαρτήτως οποιασδήποτε συμφωνίας, ήταν ανοικτός σε μια συμμαχία κυρίαρχων Ευρωπαϊκών κρατών, αλλά όχι στη δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην οποία η Γαλλία θα ήταν μια επαρχία. Ο Ντε Γκώλ κατάλαβε το ασθενές σημείο αυτού που θα γινόταν η Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο ήταν ότι τα εθνικά συμφέροντα πάντοτε θα κυριαρχούσαν. Δεν έχει σημασία πόσο ενσωματώθηκαν τα έθνη σε ένα ευρύτερο σύστημα, καθώς οι εθνικοί ηγέτες ήταν υπόλογοι στους λαούς τους, η ολοκλήρωση ποτέ δεν θα λειτουργούσε σε περιόδους κρίσεων, θα επιδείνωνε την κρίση, στρέφοντας τα έθνη απο αυτό που αρχικά ανησυχούσαν, σε μια κρίση μικτής κυριαρχίας. Ωστόσο, ο Ντε Γκώλ ήθελε επίσης η Γαλλία να διαδραματίσει έναν κυρίαρχο ρόλο στις Ευρωπαϊκές υποθέσεις, και γνώριζε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο με μια συμμαχία με τη Γερμανία. Ήταν πεπεισμένος- ίσως λανθασμένα- ότι δοθέντων των ψυχολογικών συνεπειών του Β! Π.Π., η Γαλλία θα ήταν ο κυριότερος εταίρος σ αυτήν τη σχέση. Οι επίγονοι του Ντε Γκώλ αποδέχθηκαν το επιχείρημά του ότι η Γαλλία έπρεπε να επιδιώξει τα δικά της συμφέροντα, αλλά όχι τις εμμονές του με την κυριαρχία. Ή, ακριβέστερα, δημιούργησαν μια στρατηγική που φαίνεται να απομακρυνόταν απο τη λογική του Ντε Γκώλ. Όπως είχε πει ο Ντε Γκώλ, η Γαλλία μόνη της δεν θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί με τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις. Η Γαλλία χρειαζόταν να συμμαχήσει με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, και πάνω απο όλα με τη Γερμανία. Η ίδρυση αυτής της συμμαχίας έπρεπε να βασίζεται στην οικονομία και το στρατό. Αλλά με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το επείγον της στρατιωτικής απειλής εξέλειπε. Οι Γάλλοι πρόεδροι απο το τέλος του ψυχρού πολέμου, ο Ζακ Σιράκ και ο Νικολά Σαρκοζί, πίστευαν ότι τα Γκωλικά οράματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο διαμέσου των οικονομικών δεσμών. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που ο Ολλάντ επισκέφθηκε τη Γερμανία. Αν και ο Σαρκοζί πήγαινε σαν ένας αφοσιωμένος σύμμαχός της., ο Ολλάντ δεν θα είναι απαραιτήτως θετικά προδιατεθειμένος στις Γερμανικές λύσεις στα Ευρωπαϊκά προβλήματα. Αυτό είναι κάτι αναπάντεχο στις μετα-ψυχροπολεμικές Γαλλο-Γερμανικές σχέσεις, αλλά είναι πάρα πολύ κοντά σε αυτό που ο Ντε Γκώλ είχε αποδεχθεί. Οι Γαλλικές οικονομικές ανάγκες είναι διαφορετικές απο εκείνες της Γερμανίας. η εναρμόνιση συμφωνιών εκεί που δεν υπάρχει αρμονία είναι επικίνδυνη και ανεφάρμοστη. Ένα ισχυρό “όχι’ κάποιες φορές χρειάζεται. Η ειρωνεία είναι ότι ο Ολλάντ είναι σοσιαλιστής και ιδεολογικός εχθρός του γκωλισμού. Αλλά όπως είπαμε, οι περισσότεροι πρόεδροι δεν διαμορφώνουν στρατηγική αλλά, απλώς, εφαρμόζουν μια υπάρχουσα εθνική στρατηγική για τη στιγμή. Φαίνεται πως ο Ολλάντ τώρα αρχίζει να παίζει το Γκωλικό χαρτί. Μετάφραση: «Ανιχνεύσεις». France‘s Strategy

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου