ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΔΩΡΩΝ

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ

----------------------------------------------------------------

Άρχισε πριν από πολλά χρόνια η ανταλλαγή δώρων στις επισκέψεις είτε σε στενά συγγενικά πρόσωπα, είτε σε φιλικά, και δεν γίνεται χωρίς ανταλλαγή κάποιου έστω και συμβολικού δώρου. Συνήθως γλυκά από το ζαχαροπλαστείο της γειτονιάς.

Για την δική μου την γενιά που γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 ήταν κάτι ασυνήθιστο.

Δεν το συνήθιζαν αυτό το "έθιμο" οι γονείς μας.

Ήταν έκπληξη.

Να θέλετε να επισκεφθείτε π.χ την οικογένεια της αδερφής σας, του αδερφού σας ή των κουνιάδων σας, ή οικογένειες φίλων σας και να "πρέπει" να φέρετε μαζί σας και ένα δωράκι.

Σας αγαπώ βρε αδερφέ και σας προσφέρω την άδολη και ειλικρινή αγάπη μου και έρχομαι να μοιραστώ τις χαρές σας και τις λύπες σας. Να επικοινωνήσουμε με ειλικρίνεια και με τις αλήθειες μας.

Δεν είμαι κοινωνιολόγος ή ανθρωπολόγος αλλά προφανώς το δώρο ήταν αποτέλεσμα της ανόδου του οικονομικού επιπέδου των λαϊκών τάξεων που έζησαν στην Ελλάδα κατοχή εμφύλιο φτώχεια και πείνα.

Είναι κι ένα φαινόμενο καταναλωτισμού της καταναλωτικής κοινωνίας.

Θυμάμαι ένα άρθρο του κοινωνιολόγου και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου Βασίλη Φίλια πριν πολλά χρόνια στην τότε "Ελευθεροτυπία" όπου ασκούσε κριτική στην συνήθεια της ανταλλαγής δώρων και υποστήριζε ότι χάθηκε η επαφή μεταξύ των ανθρώπων και ότι τα δώρα ήταν από αμηχανία κι ένα υποκατάστατο.

-----------------------------------------------------------------

*ΜΑΡΣΕΛ ΜΩΣ

ΤΟ ΔΩΡΟ

-----------------------

Υπηκοότητα / Χώρα πολιτογράφησης Γαλλία

Ιδιότητα πολιτικός, κοινωνιολόγος, εθνολόγος, ανθρωπολόγος, καθηγητής και φιλόσοφος.

-------------------------------------------------------------------------------

Στο κλασικό πλέον έργο του "Το Δώρο" ο Μος θεώρησε πως τα δώρα ως μέσα ανταλλαγής δεν είναι ποτέ χωρίς κάποιο αντάλλαγμα. Αντίθετα, διαπίστωσε ότι η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ότι τα δώρα ωθούν στη διαδικασία της αμοιβαίας ανταλλαγής. Η έρευνά του κινήθηκε βάσει του ερωτήματος "Ποια δύναμη ενοικεί στο αντικείμενο που δίνεται, ώστε να ωθεί τον αποδέκτη να το ανταποδώσει;" (1990:3). Η απάντηση για τον Μος είναι απλή: το δώρο είναι μια "συνολική παροχή", εμποτισμένη με "πνευματικούς μηχανισμούς", στους οποίους εμπλέκεται η τιμή του παροχέα και του παραλήπτη. Τέτοιες δοσοληψίες υπερβαίνουν τα φράγματα μεταξύ του πνευματικού και του υλικού με έναν τρόπο που σύμφωνα με τον Μος είναι σχεδόν "μαγικός". Εκείνος που προσφέρει το δώρο, δε δίνει απλά ένα αντικείμενο αλλά επίσης και ένα τμήμα του εαυτού του, γιατί το αντικείμενο είναι αξεδιάλυτα δεμένο με εκείνον που το προσφέρει: "τα αντικείμενα δεν είναι ποτέ πλήρως διαχωρισμένα από τους ανθρώπους που τα ανταλλάσσουν, (1990:31). Εξαιτίας αυτού του δεσμού που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνον που προσφέρει και το δώρο, η πράξη της προσφοράς δημιουργεί έναν κοινωνικό δεσμό με υποχρέωση ανταπόδοσης από μέρους του παραλήπτη. Η μη ανταπόδοση σημαίνει απώλεια τιμής και status, αλλά οι πνευματικές επιπλοκές είναι πιθανώς χειρότερες: στην Πολυνησία, η αποτυχία ανταπόδοσης σημαίνει απώλεια του μάνα, της πνευματικής πηγής ευημερίας. Παραλλαγή του ίδιου θέματος απαντάται στους γηγενείς της Βόρειας Αμερικής.

--------------------------------

*ΠΗΓΗ ΒΙΚΗΠΑΙΔΕΙΑ