ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΔΕΑΣ
Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΕΞΙ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ



Μαζεύω τα πεσμένα στάχια
Mαζεύω τα πεσμένα στάχια να σου στείλω λίγω ψωμί,
μαζεύω με το σπασμένο χέρι μου ό τι έμεινε απ' τον ήλιο
να σου το στείλω να ντυθείς. 'Εμαθα πως κρυώνεις.
Την πράσινή σου φορεσιά να την φορέσεις την Λαμπρή!
Θα τρέξουν μ' άνθη τα παιδιά.Θα βγούν τα περιστέρια,
κ' η μάνα σου με μια ποδιά, πλατιά, γεμάτη αγάπη!
Πάρε όποιο δρόμο, όποια κορφή, ρώτα όποιο δένδρο θέλεις
Μ' ακούς; Οι δρόμοι όλης της γης
βγαίνουνε στην καρδιά μου!
Μην ξεχαστείς κοιτάζοντας το φως.Τ' ακούς;.. Ναρθείς!
NIΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΑΚΟΣ










Μετά την Μικρασιατική καταστροφή ήρθε και το τέλος της μεγάλης ιδέας, όπου είχε ως όραμα την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης των Ελληνικών πληθυσμών, από την Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία εκφράστηκε στην πιο τολμηρή της εκδοχή από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Με την απόβαση των Ελληνικών στρατευμάτων στην Σμύρνη πυροδοτήθηκε και ο Τουρκικός εθνικισμός. Παράλληλα με το τέλος της μεγάλης ιδέας τέλειωσε , κι ο αιώνας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας , σύμφωνα και με τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις, όπου με το πέρας του α/ παγκοσμίου πολέμου στην Ευρώπη δημιουργήθηκαν νέα εθνικά κράτη. Το Μικρασιατικό πρόβλημα, η διάλυση της αυτοκρατορίας οι αιματηρές εθνοκαθάρσεις των Νεοτούρκων εναντίον των Ποντίων και των Αρμενίων , η ανταλλαγή των Ελληνικών πληθυσμών με τους Τούρκους της Ελληνικής επικράτειας, επέφερε και τον μετασχηματισμό Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στην Τουρκία, και στην κατηγορία των Εθνών κρατών, αλλά εξελίχθηκε και η Ελλάδα ως το πιο ομοιογενές κράτος της Ευρώπης. Μετά την διενέργεια των εκλογών από την κυβέρνηση Βενιζέλου το 1920, και την επιστροφή του βασιλιά Κων/νου, οι διαδοχικές συντηρητικές κυβερνήσεις ,οι οποίες ανέλαβαν την διακυβέρνηση της χώρας, μολονότι είχαν ως προεκλογικό σύνθημα το «οίκαδε», δηλαδή την επιστροφή των ταλαιπωρημένων στρατιωτών στις εστίες τους, μετά αιματηρούς μακροχρόνιους αγώνες, εντέλει συνέχισαν τη φιλο-ΑΝΤΑΤ-ική πολιτική του Βενιζέλου ,προφανώς για να αποδείξουν στους συμμάχους ,ότι τα συμφέροντα τους εξυπηρετούνται και χωρίς τον Βενιζέλο. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή, αναγκάστηκε η επαναστατική κυβέρνηση να παραδώσει και την ανατολική Θράκη ,και να την εκκενώσει από τον Ελληνικό πληθυσμό. Η εξέλιξη αυτή έλαβε χώρα, μετά την συμφωνία που υπογράφηκε στα Μουδιανά στις 28/ Σεπτεμβρίου 11 Οκτωβρίου. Ο Ελληνικός στρατός αποχώρησε από τη ανατολική Θράκη, ενώ διακόσιες και πλέον χιλιάδες πρόσφυγες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους , με προορισμό το Ελληνικό έδαφος στην Δυτική όχθη του Έβρου. «Οι ένοχοι της καταστροφής ήδη είχαν βρεθεί στα πρόσωπα του διοικητή της στρατιάς Μικράς Ασίας Γ.Χατζηανέστη, των πρώην πρωθυπουργών που ανέλαβαν την εξουσία , μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου , Δ. Γούναρη, Ν. Στράτου, και Π. Πρωτοπαπαδάκη ,των πρώην υπουργών Γ. Μπαλτατζή, και Ν. Θεοτόκη και των στρατιωτικών Μιχ. Γούδα, και Ξ. Στρατηγού ,που είχαν διατελέσει υπουργοί αντιβενιζελικών κυβερνήσεων. Παραπέμφθηκαν στο στρατοδικείο με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας». Κατηγορήθηκαν ότι¨ «εκουσίως και εκ προθέσεως υπεστήριξαν την εισβολήν ξένων στρατευμάτων εις την επικράτεια του βασιλείου». «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παραπομπή των κατηγορουμένων στο στρατοδικείο ήταν πράξη «εθνικής σκοπιμότητος» , όπως άλλωστε παραδέχτηκε κι ένας από τους συντελεστές της παραπομπής τους , ο Θ.Πάγκαλος. «Το κατηγορητήριο ήταν τυπικά αστήρικτο, γιατί η περιοχή της Μικράς Ασίας δεν ήταν Ελληνικό έδαφος ούτε σύμφωνα με το Ελληνικό ούτε σύμφωνα με το Διεθνές δίκαιο. Η περιβόητη εντολή για την αποβίβαση των Ελληνικών στρατευμάτων στην Μικρά Ασία , και η συνθήκη των Σεβρών δεν σήμαιναν ότι τα εδάφη αυτά είχαν προσαρτηθεί στην Ελληνική επικράτεια. Επί πλέον ,κατά την ακροαματική διαδικασία, δεν προέκυψε η έννοια του δόλου των κατηγορουμένων. Η κοινή γνώμη είχε ανάγκη να βρει υπαιτίους της καταστροφής και, όπως συνήθως, η «προδοσία» ήταν ο καλύτερος τρόπος για να βιώσουν οι Έλληνες πιο ανώδυνα την μεγάλη τους ήττα». Μετά τα τραγικά αυτά για τον Ελληνισμό γεγονότα η διπλωμτική θέση της Ελλάδος ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητη. «Η αποκατάσταση της διαπραγματευτικής Ελληνικής ισχύος θα αποτελέσει πραγματικό γεγονός μετά και μόνον την επάνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία το 1928. Η σύναψη του συμφώνου της Ρώμης , η αναθέρμανση των σχέσεων με την Αγγλία, και την Γαλλία, η αποκατάσταση των φιλικών δεσμών με τν Γιουγκοσλαβία και, τέλος η εγκάρδια συνεννόηση με την Τουρκία θα αποτελέσουν τα κύρια διπλωματικά ορόσημα, στη διάρκεια τη ύστατης κυβερνητικής θητείας του».
ΠΗΓΗ¨ «Η Μικρασιατική καταστροφή 1922» Αρθρα Λίνας Λούβη - και Κων/νου Σβολόπουλου -Εκδόση της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» 2010