Η ΜΝΗΜΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΛΗΘΗ
ΑΦΗΓΗΜΑ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
«Αυτή την τίγρη αυτό το τέρας, την ψυχή μου {έλεγε συχνά ο Χεμινγουέη }θα την σκοτώσω». ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Την παρέα μου εκείνη την εποχή, την παρακολουθούσε το τμήμα ασφαλείας. Σήμερα που γράφω αυτές τις γραμμές, ακόμη και οι σαραντάρηδες, δεν γνωρίζουν -διότι δεν έχουν ζήσει τα γεγονότα- ότι μέχρι το 1974, η Ελλάδα ήταν χωρισμένοι στα δύο. Αιτία ο εμφύλιος πόλεμος το 46-49, όπου βγήκε νικήτρια παράταξη, μια νοσηρή και δοσιλογική ακροδεξιά, αλλά και ο ακραίος αντικομουνισμός, μία υστερία Αμερικάνικη στα πλαίσια της αντιπαράθεσης Ανατολής, Δύσης που κορυφώθηκε με τον Μακαρθισμό, στην δεκαετία του 50, στην υπεραντλαντική «προστάτιδα μας» τις Η.Π.Α και διοχετεύτηκε σε όλο τον δυτικό κόσμο. Οι δεξιές κυρίαρχες δυνάμεις ,οι οποίες κατείχαν την πολιτική εξουσία, είχαν χωρίσει τους Έλληνες σε «εθνικόφρονες» και «μιάσματα». Με τον τρόπο αυτό, οι μισοί Έλληνες βρισκόταν στο περιθώριο. Μια ήπια αλλαγή έγινε με την έλευση του γέρο Κ.Καραμανλή στην εξουσία, μετά την πτώση της χούντας. Τότε νομιμοποιήθηκε και το Κ.Κ.Ε αλλά οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων διατηρήθηκαν, μέχρι την άσκηση της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ το 1981, όπου κάηκαν στους υψικαμίνους της «Χαλυβουργικής», θάβοντας και τον δεύτερο εθνικό διχασμό των Ελλήνων, μετά τον Βενιζελό- Κωνσταντινικό. Όπου τότε, αναγνωρίστηκε επισήμως το εξοβελισμένο και μεγαλύτερο κομμάτι της εθνικής αντίστασης ,εκείνης του Ε.Α.Μ. «Εμπρός ΕΛΛΑΣ για την Ελλάδα το δίκιο και την λευτεριά», {απόσπασμα από τον ύμνο του ΕΑΜ}.
Πίσω από τις πλάτες των φίλων μου, πριν την πτώση της χούντας, βρισκόταν συχνά μια σκιά της ασφάλειας. Ήμασταν μια παρέα από, νεαρά παιδιά της εποχής εκείνης, από φτωχές οικογένειες, αγροτοεργατικές, που μόλις είχαμε απολυθεί από το στρατό . Τότε υπηρετούσαν οι κληρωτοί στο πεζικό, από 24 – έως 27 μήνες στρατιωτικής θητείας. Αυτή η σκιά που δεν ήταν άλλη, από ένα αστυνομικό με πολιτικά του τμήματος ασφαλείας Χανίων, μας κατέγραφε , και έδινε τις αναφορές του ,στους προϊσταμένους του. Βεβαίως δεν ήταν τόσο αφελείς όσοι από την παρέα συμμετείχαν σε αντιστασιακή οργάνωση. Να βγάζουν τα μυστικά τους στον αέρα, προς χάριν του σπιούνου του τμήματος ασφαλείας Χανίων. Μετά την πτώση της χούντας αρκετά χρόνια αργότερα είδα αυτό τον αστυνομικό όργανο, και του θύμισα τα «καθήκοντα» του. «Εγώ έκανα την δουλειά μου», μου απάντησε. Στην Ελληνική στρατιωτική αστυνομία Ε.Σ.Α επί χούντας βασάνιζαν τους στρατιώτες, που πήγαιναν να εκπαιδευτούν, για να μπορέσουν έτσι να τους κάνουν όργανα τους, και να βασανίζουν τους αντιστασιακούς τους οποίους συλλάμβαναν. Όποιος εκτελεί παράνομες εντολές, έχει και ό ίδιος ευθύνη, για τις πράξεις του. Όμως όπως είπε η ψυχολόγος, η οποία έκανε έρευνα στους βασανιστές της χούντας, για να αποσείσουν τις ευθύνες από πάνω τους έλεγαν ότι έπαιρναν διαταγές. Βέβαια για να πούμε και του στραβού το δίκιο, σε μία έκτακτη κατάσταση όπως είναι το καθεστώς της χούντας, η οποία είχε επιβάλλει στρατιωτικό νόμο, και λειτουργούσαν έκτακτα στρατοδικεία, δεν μπορεί ένα κατώτερο όργανο, να αρνηθεί εύκολα εκτέλεση εντολών, διότι συνεπάγεται με φυλάκιση και απόλυση. Και δεν είναι όλοι οι άνθρωποι , από πάστα ήρωα. Τα κατώτερα όργανα βεβαίως, ήταν άνθρωποι της καταστάσεως, όπου είχαν διορίσει ο δεξιές κυβερνήσεις , και δεν έφερναν αντιρρήσεις στις διαταγές των ανωτέρων τους. Σένα βιβλίο του, ο μεγάλος ψυχολόγος –κοινωνιολόγος Έριχ Φρομ διαπραγματευόταν, αν ο άνθρωπος είναι πρόβατο ή λύκος.
Η διάγνωση του ήταν ότι ο άνθρωπος ήταν και από τα δύο. Διότι, αναρωτήθηκε ποιος διέπραξε τα εγκλήματα στην ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ; Δεν τα διέπραξε ο ίδιος ο Χίτλερ με τα χέρια του , αλλά ο Γερμανικός λαός. Ένας άλλος Έλληνας φιλόσοφος ο Κώστας Αξελός είπε ότι¨ «ό άνθρωπος χαρακτηρίζεται –είναι δημιούργημα - της εποχής του».