«ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ»
Μια ταινία του Παντελή Βούλγαρη
Γράφει ο Μανούσος Γ. Δασκαλάκης
«Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιέ, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω.

Που πέταξε τ¨αγόρι μου; που πήγε; που μ¨άφήνει;
Χωρίς πουλάκι το κλουβί χωρίς νεράκι η κρήνη;

Δεν έμενες, καρδούλα μου , στο άσπρο, μικρούλι σπίτι,
να σ¨έχω σαν αφέντη μου, να σ¨έχω σαν σπουργίτι»
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ-ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ


« Ο ποιητής δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο με τους
στίχους. Προσπάθεια κάνει για ν¨απαλύνει τον πόνο
και να ημερέψει τις ψυχές των ανθρώπων.»
«ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ -ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΠΙΝΕΛΙΕΣ 1999»

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» όσο και αν διηγείται ανθρώπινες ιστορίες, είναι μια βαθιά πολιτική ταινία. Με την ευαισθησία της, και την φαινομενικά ουδέτερη αλλά βαθειά ανθρωπιστική ματιά της, βάζει τους ανθρώπους τους οποίους γράμματα γνωρίζουν και ιστορία, και δεν είναι ένας φανατισμένος όχλος
να ξανασκεφτούν και να ιδούν ακόμη μια φορά ,με ψύχραιμη ματιά το δράμα του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα.
Η αρχαία Αθήνα γέννησε τις τραγωδίες, με τους σπουδαίους δραματικούς ποιητές,
Σοφοκλή, Αισχύλο, Ευριπίδη, και η σύγχρονη Ελλάδα μέσα σε ένα θέατρο του παραλόγου βάλθηκε να τις βιώσει στην πράξη. Δύο μεγάλες τραγικές περιπέτειες έπληξαν την χώρα μας στον αιώνα που έφυγε. Η μία ήταν ο Εθνικός διχασμός με την διαμάχη Βενιζέλου- Κωνσταντίνου και την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, και η άλλη, ο εμφύλιος πόλεμος το 46-49, όπου εκτός από τους νεκρούς κι από τις δύο πλευρές, είχαμε και 200.000 αυτοεξόριστους στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αξιόλογα νιάτα τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλλουν, στην οικονομική και πνευματική Ελληνική ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα που λάμπρυνε την ανθρωπότητα με Παρθενώνες και με ηγέτες του διαμετρήματος του Σόλωνα, του Κλεισθένη του Περικλή , του Μέγα Αλέξανδρου, για να αναφέρουμε μερικούς επιφανείς, δεν κατάφερε στην σύγχρονη εποχή, να αναδείξει συνετούς και μεγάλους ηγέτες πλην ενός Ελευθερίου Βενιζέλου. Αν υπήρχε πολιτική ηγεσία αντάξια των μεγάλων ανδρών του λαμπρού παρελθόντος της, δεν θα άφηνε την χώρα μας να κατασπαραχτεί από τις έριδες του εμφύλιου πολέμου, ο οποίος μόνο καταστροφές και πληγές γέμισε το Ελληνικό σώμα, κι ακόμη αγωνίζεται να τις επουλώσει.
Σύμφωνα με το στόρυ της ταινίας, δύο αγόρια ορφανά από πατέρα αδέλφια, το ένα μόλις δεκατεσσάρων χρόνων και το άλλο δέκα εφτά, από τις συγκυρίες της εποχής βρέθηκαν σε αντίθετα στρατόπεδα.
Το ένα αγόρι στον Εθνικό στρατό και το άλλο στους αντάρτες στα βουνά του Γράμμου και στο Βίτσι και. μαχόταν για την « Λαοκρατία» ο ένας, και για τον»Ελεύθερο κόσμο» ο άλλος., κι ας μην είχαν γνωρίσει ακόμη τον κόσμο και τους οδηγούσαν ως πρόβατα στην σφαγή οι τυφλωμένες με το πάθος της εξουσίας ηγεσίες. Πως άραγε θα μπορούσε να πυροβολήσει αδελφός τον αδελφό αν η προπαγάνδα και των δύο πλευρών δεν τους πότιζε με φανατισμό και μίσος για τον αδελφό; Αν δεν πότιζε με μίσος τους πολεμιστές της ,οι οποίοι ήταν μεταξύ τους και ανήλικα παιδιά17-18-19 χρόνων; Από την μία μεριά «οι μοναρχοφασίστες»
και από την άλλη οι «κομμουνιστοσυμορίτες» έτοιμοι να σφαχτούν ανά πάσα στιγμή
εξ αιτίας ανίκανων ηγεσιών και από τις δύο πλευρές. Κανείς πόλεμος δεν έχει νικητές και ηττημένους γιατί είναι όλοι ηττημένοι, πόσο μάλλον ο εμφύλιος πόλεμος Η ταινία Παντελή Βούλγαρη είναι μια αξιόλογη και ευαίσθητη ταινία, και αξίζει να την ιδούν όλοι οι Έλληνες για να σκεφτούν και να προβληματιστούν, για τα δεινά του εμφυλίου πολέμου που έπληξε την χώρα μας, την καταραμένη εκείνη περίοδο.
Είδα προσερχόμενος στην κινηματογραφική αίθουσα πολλούς νέους να προσέρχονται και να γεμίζουν τον χώρο. Θα μείνουν όμως με την εντύπωση από την ευαίσθητη ταινία του Βούλγαρη, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική ιστορική διάσταση της τραγωδίας. Είναι νωπές ακόμη οι μνήμες για να μπορέσει όσο είναι δυνατόν αποστασιοποιημένα ένας ιστορικός, να προσεγγίσει το ιστορικό πλαίσιο εκείνης της περιόδου . Πονάει ακόμη πολύ και η πληγή είναι βαθιά, για να παραφράσω τον τίτλο της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη..