• 
  

Το εθνογραφικό χάος

και η γέννηση των εθνικισμών

στα Βαλκάνια

Οι βαλκανικοί πόλεμοι ξεσπούν το 1912, όταν η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ελλάδα και το Μαυροβούνιο κηρύσσουν τον πόλεμο κατά τής οθωμανικής αυτοκρατορίας διεκδικώντας τα εδάφη της στα Βαλκάνια. Η οθωμανική εξουσία κατέρρευσε μέσα σε λίγους μήνες. Δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες έχασαν την ζωή τους, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες ήταν οι πρόσφυγες, που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους.

Οι βαλκανικοί πόλεμοι αποτέλεσαν ριζική τομή, που άλλαξε την ζωή των ανθρώπων. Υπάρχει το «πριν» και το «μετά». Αυτή η ριζική τομή δεν έγινε μόνο στο υλικό επίπεδο, έγινε και στο επίπεδο τού τρόπου, που σκέπτονται και θυμούνται οι άνθρωποι.

Μέσα στους εθνικούς πανηγυρισμούς, το παρελθόν ξεχάστηκε. Για πολλές χώρες η οθωμανική περίοδος ήταν μια σκοτεινή εποχή, όπου τίποτε δεν άλλαξε για 400 χρόνια. Αυτήν την περίοδο την αντιμετωπίζουμε σαν άσπρη ή μαύρη. Φυσικά, οι τούρκοι είναι το μαύρο και εμείς το άσπρο. Αλλά περί συνύπαρξης δεν μάθαμε ποτέ. Αν σήμερα έχεις την τάση να βλέπεις τα πράγματα σαν μαύρα ή άσπρα, πολιτικά ή διανοητικά, φυσικά, θα βλέπεις σαν άσπρο ή μαύρο και το παρελθόν.

Η μνήμη τής συμβίωσης των διαφορετικών εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων στην οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν χρήσιμη για τα καινούρια έθνη - κράτη. Χρειάζονταν την ιστορία των δικών τους απελευθερωτικών αγώνων, για να δημιουργήσουν την καινούρια εθνική τους ταυτότητα. Πολύ συστηματικά, τα εθνικά κράτη αποσιώπησαν τη μνήμη αυτή, έτσι ώστε πάνω σ΄αυτή την μνήμη να φτιαχτεί μια νέα μνήμη, η μνήμη, δηλαδή, τού έθνους - κράτους...

Νέα δημοσίευση στην «Ελεύθερη Έρευνα»:

http://www.freeinquiry.gr/pro.php?id=2835